معرفی ساز تیمپانی

تیمپانی یک ساز کوبه‌ای و شبیه به طبل‌هایی با بدنه نیم‌کره‌ای است. این ساز از یک کاسه بزرگ از جنس مس و یک سطح از جنس پوست حیوان یا پلاستیک ساخته می‌شود. تیمپانی برای نخستین بار در سده هفدهم میلادی به همراه ترومپت به عنوان اولین طبل در ارکستر سمفونیک به کار گرفته شد و از میانه‌های سده نوزدهم به طور کامل در ارکسترهای سمفونیک رواج پیدا کرد. در این نوشته از وبلاگ آرین لوتوس، می‌خواهیم همه نکات مهم مربوط به این ساز کوبه‌ای را با شما به اشتراک بگذاریم.

ساختار ساز تیمپانی

تیمپانی از یک کاسه اصلی تشکیل شده که معمولاً از جنس مس ساخته می‌شود. البته در نمونه‌های کم‌هزینه‌تر، ممکن است این کاسه از آلومینیوم یا فایبرگلاس نیز باشد. روی این کاسه یک پوسته یا پوست کشیده می‌شود که می‌تواند از جنس پلاستیک یا پوست طبیعی حیواناتی مثل گوساله و بز باشد. هر نوع پوسته ویژگی‌های خاص خود را دارد: پوسته پلاستیکی مقرون‌به‌صرفه، بادوام و مقاوم در برابر رطوبت و تغییرات آب‌وهوایی است، در حالی که پوسته طبیعی صدایی نرم‌تر و گرم‌تر ایجاد می‌کند.

معمولاً برای هر تیمپانی، پوستی به کار می‌رود که حدود پنج سانتیمتر از قطر کاسه آن بزرگ‌تر باشد؛ مثلاً برای تیمپانی با قطر ۵۸ سانتیمتر، پوستی به اندازه تقریبی ۶۴ سانتیمتر لازم است.

یکی از ویژگی‌های مهم تیمپانی، قابلیت کوک شدن آن است. این کار با تغییر کشش پوست انجام می‌شود. نوازنده با سفت یا شل کردن ۶ تا ۸ میله که در اطراف ساز قرار دارند، می‌تواند کوک را عوض کند. اما کوک کردن دستی با این میله‌ها زمان زیادی می‌برد؛ به همین دلیل در قرن نوزدهم، سیستم‌های مکانیکی برای تغییر سریع‌تر کوک ابداع شد. به تیمپانی‌هایی که از این سیستم استفاده می‌کنند، تیمپانی ماشینی گفته می‌شود. نوع دیگری از تیمپانی هم وجود دارد که پدالی نام دارد و امروزه رواج بیشتری دارد. در این نوع، نوازنده با فشردن پدال می‌تواند کوک ساز را تغییر دهد.

تیمپانی در اندازه‌های مختلفی ساخته می‌شود و قطر کاسه آن معمولاً بین ۳۰ تا ۸۰ سانتیمتر متغیر است.

ساختار چوب تیمپانی

تیمپانی با دو چوب مخصوص نواخته می‌شود. این چوب‌ها معمولاً از چوب‌های محکم یا نیِ بامبو درست می‌شوند، اما گاهی هم از جنس آلومینیوم یا فیبر کربن ساخته می‌شوند. روی سرِ چوب‌ها را با نمد، چوب‌پنبه یا چرم می‌پوشانند. نکته جالب این است که نوازندگان تیمپانی معمولاً چندین جفت چوب با اندازه، شکل و جنس‌های مختلف در اختیار دارند و بسته به حال و هوای هر قطعه موسیقی، چوب مناسب آن را انتخاب می‌کنند.

مجموعه استاندارد تیمپانی

یک مجموعه معمولی تیمپانی از چهار طبل با اندازه‌های مختلف تشکیل شده است:

قطر این طبل‌ها به ترتیب عبارت است از:

۸۱ سانتی‌متر
۷۴ سانتی‌متر
۶۶ سانتی‌متر
۵۸ سانتی‌متر

این مجموعه محدوده صوتی وسیعی از نت «ر» زیرخط دوم (D2) تا نت «لا» زیرخط سوم (A3) را پوشش می‌دهد. نحوه قرارگیری طبل‌ها نیز به شکل یک نیم‌دایره در اطراف نوازنده است.