چرا پیانو ساز مادر است ؟
پیانو ساز مادر
حتماً بارها شنیدهاید که به پیانو «ساز مادر» میگویند. بسیاری از اهل موسیقی بر این باورند که پیانو را میتوان مادر سازها دانست و حتی آن را با عنوان «پادشاه سازها» یا «کاملترین ساز جهان» میشناسند. اما چرا چنین لقبهایی به پیانو داده شده است؟ در این نوشته از وبلاگ آرین لوتوس، به این پرسش پاسخ میدهیم. پس تا پایان این مطلب با ما همراه باشید.
ویژگی های مهم ساز پیانو
پیانو وسیعترین محدوده صوتی را در میان سازهای رایج (به جز ارگ کلیسا) دارد. این ساز در شکل کنونیاش معمولاً هشت اکتاو را پوشش میدهد و میتواند فرکانسهایی از حدود ۲۷ تا ۴۱۸۶ هرتز تولید کند. در مقایسه، ساز ویولون تنها حدود پنج اکتاو صدا تولید میکند و حتی بهترین خوانندگان نیز فقط در محدودهی حدود سه اکتاو توانایی خواندن دارند.
پیانو از تعداد بسیار زیادی قطعه — بیش از ۱۲ هزار قطعه — ساخته شده که تقریباً ۱۰ هزار عدد از آنها متحرک هستند. برای تولید صدای باکیفیت و دلنشین، نزدیک به ۷۵۰۰ قطعه از این ساز باید به شکلی هماهنگ و دقیق با یکدیگر فعالیت کنند. این همکاری دقیق و تعداد بالای اجزای تشکیلدهنده، یکی از دلایل اصلی برتری پیانو و محبوبیت آن در میان دوستداران موسیقی است.
ساز مادر چیست؟
برای پاسخ به این پرسش، میتوانیم از دو دیدگاه مختلف به موضوع نگاه کنیم. اگر منظورمان سازی باشد که در سادهترین شکل خود ساخته شده و پایهگذار موسیقی بوده، در این صورت سازهای کوبهای مانند طبل را میتوان به عنوان ساز اصلی در نظر گرفت. اما اگر قواعد ساخت ملودی و هارمونی را هم در نظر بگیریم، آن وقت میتوان پیانو را ساز مادر به شمار آورد.
چرا پیانو ساز مادر است؟
این نام بر روی پیانو گذاشته شده، چون این ساز میتواند تعداد بسیار زیادی صداهای مختلف ایجاد کند. در حالی که دیگر سازها چنین توانایی را ندارند و فقط میتوانند محدوده کوچکی از صداها را تولید کنند.
دلایل انتخاب پیانو به عنوان ساز مادر
در بین سازهای گوناگونی که میتوان با آنها هم آهنگ و هم نوایی ساخت، پیانو سازی است که در سراسر جهان از پرطرفدارترینها به شمار میرود و شمار زیادی از مردم، نواختن آن را به خوبی فرا گرفتهاند.
نکتهٔ جالب دیگر دربارهٔ پیانو این است که نوازندگان در سبکهای مختلف موسیقی توانستهاند با کمک این ساز، صدایی را که در نظر دارند تولید کنند و آثار گوناگونی را با آن خلق نمایند. از میان این نوازندگان و آهنگسازان میتوان به چهرههای سرشناسی مانند موتزارت، بتهوون و دیگر آهنگسازان بزرگ سبک کلاسیک اشاره کرد.
دلیل دیگر همهپسند بودن پیانو، انعطاف و تطبیقپذیری بالای آن است. برخلاف سازهای قدیمی مانند هارپسیکورد یا ارگ، پیانو میتواند محدودهٔ وسیعی از شدت صدا را ایجاد کند؛ از آهسته و ملایم تا بلند و پرقدرت. این ویژگی باعث شده تا پیانو برای سبکهای مختلف موسیقی، از کلاسیک و جاز راک اند رول، گزینهای ایدهآل باشد.
گاهی نوازندهٔ پیانو جای دستهایش را روی کلیدها عوض میکند و گاهی نیز بدون آن که کلیدی را با انگشت شست فشار دهد، تنها از دیگر انگشتان برای نواختن استفاده میکند.
تاچینس مانس
صدای نتهای پیانو به نیرویی بستگی دارد که با انگشتان خود روی کلیدهای آن وارد میکنید. اگر آرام روی کلیدها فشار بیاورید، صدای نرم و ملایمی از پیانو شنیده میشود. هر چقدر این فشار بیشتر شود، صدای پیانو نیز بلندتر میشود، انگار که صدای بلندگو را زیاد کردهباشید. به این قابلیت، کنترل شدت صدا یا تاچینس مانس گفته میشود.
معمولاً در قطعات عاشقانه و احساسی، نوازنده با لطافت و آرامش بیشتری روی کلیدها ضربه میزند. اما در قسمتهای پرشور و هیجانانگیز موسیقی، مانند قطعات راک یا بلوز، ضربهها محکمتر و پرانرژیتر هستند.
یکی از ویژگیهای جالب پیانو، توانایی آن در ایجاد چندین خط ملودی همزمان است. این ویژگی، پیانو را به ساز منحصر به فردی تبدیل کرده است. همچنین، بسیاری از موزیسینها و هنرجویان موسیقی معتقدند که پیانو از دلنشینترین سازهاست. حتی افراد عادی که دانش موسیقی ندارند نیز معمولاً با این نظر موافقند.
پیانو فقط برای موسیقی کلاسیک استفاده نمیشود. امروزه نوازندگان زیادی در سبکهای مختلف از این ساز در آهنگهای خود بهره میبرند. از جمله این نوازندگان میتوان التون جان، آرتا فرانکلین و آلیشا کیز را نام برد.
