کتاب هایی که هر موسیقیدان باید بخواند (موسیقی ایرانی + غربی)
در هر زمینهای مانند هنر، علم یا جامعه، همیشه کتابهای مهم و تاثیرگذاری وجود دارند که خواندن آنها برای کسانی که در آن زمینه فعالیت میکنند، بسیار ضروری است. این کتابها معمولاً از پشتوانه و تایید بسیاری از متخصصان برخوردارند و به عنوان منبعی معتبر برای آموزش استفاده میشوند. موسیقی هم از این قاعده مستثنی نیست و کتابهای ارزشمند زیادی درباره آن نوشته شده است. اگر میخواهید یک نوازنده یا موسیقیدان موفق باشید، علاوه بر تمرین عملی، باید بخش نظری موسیقی را نیز به طور جدی دنبال کنید. بهترین راه برای تقویت دانش نظری در موسیقی، مطالعه کتابهای مناسب است. به همین دلیل در این نوشته، کتابهایی را معرفی میکنیم که خواندن آنها برای هر موسیقیدان مفید خواهد بود. برای دسترسی راحتتر، این کتابها را در دو گروه «موسیقی ایرانی» و «موسیقی غربی» دستهبندی کردهایم تا بتوانید بر اساس سبک مورد علاقه خود، گزینه مناسب را انتخاب کنید. پس از مطالعه این مطلب، میتوانید به وبلاگ آرین لوتوس مراجعه کنید و مطالب بیشتری در زمینه موسیقی بخوانید.
لیست کتاب هایی که هر موسیقیدان باید بخواند
موسیقی غربی
مبانی بنیادی موسیقی | باربارا وارام
کتاب “مبانی بنیادی موسیقی” اثر باربارا وارام با ترجمه ایلیا بهارلو، از آن دست کتابهایی است که خواندنش برای هر علاقهمند به موسیقی ضروری است. باربارا وارام اهل تورنتوی کانادا است و تحصیلات خود را در مدرسه برانکسون هال و سپس دانشکده موسیقی دانشگاه تورنتو به پایان رساند. او پس از فارغالتحصیلی، در زمینه تئوری موسیقی زیر نظر اریک رولینسون به تحقیق پرداخت.
ایلیا بهارلو، که پسر محمد بهارلو (نویسنده و روزنامهنگار ایرانی) است، اعتراف میکند که پیش از این، کتابهای زیادی درباره موسیقی مطالعه کرده بود؛ اما وقتی در سال ۲۰۰۲ با کتاب “مبانی بنیادی موسیقی” روبرو شد، تازه احساس کرد که برای اولین بار تئوری موسیقی را به شکلی کامل و اصولی فرا گرفته است. محتوای کتاب از نظر اطلاعات جدید، چیز تازهای برای او نداشت؛ اما سادگی بیان و روانی متن آن چنان بود که تصمیم گرفت این کتاب را به فارسی ترجمه کند.
این کتاب به عنوان یک منبع درسی پایه در رویال کنسرواتوار موسیقی تورنتو نیز تدریس میشود. مهمترین ویژگی آن، توضیح روشن و کامل تمام مفاهیم اولیه موسیقی مانند گام، فاصله، وزن، شیوه نتنویسی و آکوردهاست. همچنین در پایان کتاب، مجموعهای از تمرینهای تئوری به همراه پاسخنامه ارائه شده که به درک بهتر و یادگیری عمیقتر کمک زیادی میکند.
تاریخ موسیقی، آنطور که باید تدریس شود ( باخ، بتهوون، و باقی بروبچه ها) | دیوید دبلیو باربر
دیوید دبلیو باربر، یک موسیقیدان، نویسنده، روزنامهنگار و منتقد است که تا به حال بیش از ده کتاب در زمینه موسیقی نوشته است. سبک طنازانه و شوخطبعانه او باعث شده تا آثارش با استقبال زیادی روبرو شود. او که اکنون نویسندهای شناختهشده در سطح جهان است، در شهر اتاوا بزرگ شده و مدرک دانشگاهی خود در رشته موسیقی را از دانشگاه کوئین در کینگستون دریافت کرده است.
علاوه بر نویسندگی، باربر در زمینه آهنگسازی نیز فعال بوده و آثاری مانند دو سمفونی، یک رکوئیم و قطعات فراوانی برای گروههای کر و موسیقی مجلسی خلق کرده است.
حالا که کمی با نویسنده آشنا شدیم، بد نیست نگاهی هم به کتاب محبوبش بیندازیم. کتاب «باخ، بتهوون و باقی بروبچهها» پرفروشترین اثر دیوید باربر به شمار میرود و از جمله کتابهایی است که خواندن آن به هر علاقهمند موسیقی توصیه میشود. این کتاب به زندگی، شخصیت، موفقیتها و ناکامیهای آهنگسازان بزرگ جهان میپردازد. اگر مطالعه تاریخ موسیقی برایتان کسلکننده است، این کتاب با نثر شیرین و جذابش، قطعاً نظرتان را تغییر خواهد داد!
هارمونی | والتر پیستون
کتاب دیگری که خواندن آن برای هر نوازنده و موسیقیدانی ضروری است، “هارمونی” نوشته والتر پیستون است. پیستون که یک آهنگساز موسیقی کلاسیک، نوازنده ویولن و پیانو، و همچنین مدرس موسیقی در دانشگاه هاروارد بود، در طول زندگیاش موفق به دریافت جوایز معتبری مانند پولیتزر و گوگنهایم شد. او در سال ۱۹۱۲ وارد مدرسه هنری ماساچوست شد و به مدت چهار سال در آنجا تحصیل کرد. سپس در سال ۱۹۲۰ در کالج هاروارد پذیرفته شد و در آن دوره اغلب رهبری ارکستر دانشجویی را بر عهده داشت.
کتاب هارمونی پیستون نخستین بار در سال ۱۹۴۱ منتشر شد و از آن زمان به عنوان یک مرجع آموزشی کلیدی شناخته میشود. این کتاب به طور کامل به توضیح هارمونی در موسیقیهای سدههای هجدهم و نوزدهم میپردازد. همچنین برای درک بهتر مطالب، تمرینهای کاربردی در پایان هر بخش گنجانده شده است.
موسیقی ایرانی
موسیقی ایران | روحالله خالقی
روحالله خالقی، آهنگساز، موسیقیدان و نوازنده ویولن، از شاگردان برجستهٔ علینقی وزیری بود. او نقش بسیار مهمی در نگهداری و زندهنگاه داشتن موسیقی ایرانی داشت. خالقی در شهر کرمان به دنیا آمد و از کودکی تحت تأثیر پدر و مادرش که اهل موسیقی بودند، به این هنر علاقهمند شد. در جوانی وارد مدرسهای شد که علینقی وزیری اداره میکرد و از ۱۹ سالگی خودش به تدریس موسیقی پرداخت. او در سال ۱۳۲۸ انجمنی به نام «دوستداران موسیقی ملی» پایهگذاری کرد که بعدها به هنرستان موسیقی ملی تبدیل شد. همچنین، خالقی با نوشتن کتابهای ارزشمند، به عنوان نخستین کسی شناخته میشود که تاریخ موسیقی شهری ایران را به طور منظم ثبت کرده است.
در کتاب «موسیقی ایران» اثر روحالله خالقی، شما میتوانید سرگذشت موسیقی ایران را از روزگاران قدیم تا زمانهای نزدیک به ما دنبال کنید. در این کتاب از دورههای تاثیرگذار و شخصیتهای مهم موسیقی ایران مانند دوره ساسانیان، خسرو پرویز و اردشیر بابکان یاد شده است.
تئوری موسیقی | علینقی وزیری
کتاب “تئوری موسیقی” نوشتهٔ علینقی وزیری است. او تأثیر چشمگیری در موسیقی سنتی ایران گذاشت و کارهای مهمی مانند ابداع روشی برای نوشتن نتهای موسیقی و تنظیم ردیف انجام داد. وزیری دانشآموختهٔ مدرسهٔ سن لوئی تهران بود و در سن سیسالگی برای یادگیری موسیقی غربی به کشورهای آلمان و فرانسه سفر کرد. کتاب تئوری موسیقی او حدود صد سال پیش نوشته شده، ولی هنوز هم ارزش و اعتبار زیادی دارد. این کتاب چهارصد صفحهای به بررسی موسیقی ایرانی و همچنین موسیقی کلاسیک غربی میپردازد.
کتاب مبانی نظری موسیقی ایرانی | جمعی از نویسندگان
گروهی از استادان موسیقی ایران مانند حسین علیزاده، هومان اسعدی، مینا افتاده، علی بیانی، مصطفی کمال پورتراب و ساسان فاطمی، از تیرماه سال ۱۳۸۲ تا پایان مرداد ۱۳۸۳، یعنی بیش از یک سال، با یکدیگر همکاری کردند تا کتاب “مبانی نظری موسیقی ایرانی” را تألیف کنند. این کتاب به طور ویژه به موسیقی کلاسیک ایرانی، که به آن موسیقی ردیفی نیز میگویند، میپردازد.
هدف اصلی از نوشتن این کتاب، ایجاد یک چارچوب نظری برای آموزش موسیقی ایرانی بود. یکی از ویژگیهای مهم این اثر، در نظر گرفتن تفاوتهای بین موسیقی ایرانی در زمانهای گذشته و شکل امروزی آن است. نکته مثبت دیگر این است که این کتاب، اصول و قواعد موسیقی را دقیقاً به شکلی که در حال حاضر اجرا و نواخته میشود، بیان کرده است.
