آشنایی با اصطلاحات موسیقی در ارکستر

در این نوشته از وبلاگ آموزشگاه موسیقی الهام، قصد داریم درباره‌ی عبارت‌ها و اصطلاحاتی صحبت کنیم که هنگام شنیدن موسیقی ارکستری زیاد به گوش می‌رسند. پیشنهاد می‌کنیم برای آشنایی با این مفاهیم، تا پایان این مطلب با ما همراه بمانید.

اصطلاحات موسیقی در ارکستر

ارکِستر:

ارکستر یکی از شناخته‌شده‌ترین واژه‌ها در دنیای موسیقی است. به گروهی از نوازندگان و سازهای مختلف که با هم قطعه‌ای موسیقایی را اجرا می‌کنند، ارکستر گفته می‌شود. در هر ارکستر، یک نفر به عنوان رهبر حضور دارد. رهبر ارکستر، مسئولیت راهنمایی و هماهنگ کردن نوازندگان را بر عهده دارد تا همه با هماهنگی کامل بنوازند.

پارتیتور:

نت‌نویسی که در آن، نت‌های همه‌ی سازها و بخش‌های آوازی یک گروه بزرگ موسیقی، یک گروه کوچک‌تر یا هر مجموعه‌ی نوازندگان دیگر، روی آن نوشته شده است و در هنگام اجرا، مقابل رهبر ارکستر قرار می‌گیرد.

رپرتوار:

رپرتوار در معنای اصلی خود به فهرست یا جدولی از موارد گفته می‌شود. اما در دنیای موسیقی، به مجموعه قطعه‌هایی اشاره دارد که یک نوازندهٔ تکنواز (یا یک خواننده) برای اجرای زنده — مانند یک رسیتال یا کنسرت — آماده کرده و تمرین می‌کند. معمولاً تعداد این قطعه‌ها بیشتر از تعداد آهنگ‌های اعلام‌شده در برنامهٔ اصلی اجراست. دلیل این است که گاهی حضار پس از پایان برنامه، با تشویق‌های خود درخواست می‌کنند قطعه‌های بیشتری اجرا شود و هنرمند باید آمادگی پاسخ به این درخواست را داشته باشد.

سمفونی:

در موسیقی کلاسیک، به قطعه‌ای که برای ارکستر نوشته می‌شود و از چند قسمت مستقل به نام موومان تشکیل شده، سمفونی می‌گویند. ساختار اصلی یک سمفونی معمولاً بر پایه‌ی قالب سونات است. این قالب در واقع همان چارچوب چهارقسمتی یا چهار موومانه است. ریشه‌های این گونه‌ی موسیقی به سده‌ی هجدهم میلادی در اروپا برمی‌گردد. آهنگسازانی مانند یوهان سباستین باخ، موتزارت، هایدن و بتهوون نقش بسیار مهمی در پدید آمدن و تکامل آن داشته‌اند.
اصطلاحات موسیقی در ارکستر

سونات:

به قطعه‌ای موسیقایی گفته می‌شود که برای یک ساز تنها یا تعداد محدودی ساز نوشته شده و در چند بخش جداگانه اجرا می‌شود.

سوئیت:

سوئیت یک واژه در دنیای موسیقی است. این نام به مجموعه‌ای از قطعه‌های موسیقی سازی یا ارکستری گفته می‌شود که به هم پیوسته و مرتبط هستند. این قالب موسیقایی در سده چهاردهم میلادی از ترکیب ملودی‌های رقص پدید آمد و به تدریج تکامل یافت. تا آغاز سده هفدهم، سوئیت معمولاً شامل مجموعه‌ای از پنج قطعه رقص می‌شد که گاهی یک پیش‌درآمد (پرلود) نیز به آن اضافه می‌شد. بخش‌های مختلف یک سوئیت معمولاً از نظر درون‌مایه یا حال‌وهوای موسیقایی با هم پیوند و ارتباط نزدیکی دارند.

اپرا:

اثری موسیقایی و آوازی که معمولاً در ابعادی گسترده اجرا می‌شود. در این نمایش، ارکستر حضور دارد و هنرمندان بسیاری از جمله تک‌خوان‌ها، گروه همسرایان و رقصندگان باله در آن مشارکت می‌کنند.