آشنایی با موسیقی محرم و سازهای مورد استفاده در آن

هر سال با شروع ماه محرم، نوعی از موسیقی شنیده می‌شود که معمولاً به آن موسیقی محرم یا نوحه می‌گویند. این موسیقی بیشتر در مراسم‌های سوگواری اجرا می‌شود. اما آیا می‌دانید موسیقی محرم چیست و از چه سازهایی در آن استفاده می‌شود؟ برای آشنایی بیشتر با این موضوع، ادامه این مطلب در وبلاگ آرین لوتوس را مطالعه کنید.

موسیقی محرم

هرچند موسیقی مراسم محرم را می‌توان در گروه موسیقی‌های آیینی دانست، اما به بیان دقیق‌تر، آنچه در گردهمایی‌های سوگواری نواخته و خوانده می‌شود، بیشتر شامل آهنگ‌ها و نوحه‌های غمگینی است که معمولاً با وزن‌های ساده و سنگین، و در گام‌های موسیقی ایرانی مانند همایون و چهارگاه — که حال و هوای اندوه‌آوری دارند — اجرا می‌شوند. سازهای به کار رفته در این موسیقی در گذشته عمدتاً دف، دمام و سنج بودند، اما به مرور زمان برخی از این سازها جای خود را به سازهای کوبه‌ای جدیدتر مانند طبل داده‌اند.

سنج

سنج یک ساز کوبه‌ای است که از دو صفحه گرد فلزی ساخته شده و با برخورد این دو صفحه به یکدیگر، صدایش تولید می‌شود. این ساز معمولاً در مراسم مذهبی و آیینی مورد استفاده قرار می‌گیرد و به نظر می‌رسد از دوران قدیم نیز در چنین مناسبت‌هایی به کار می‌رفته است. در آیین‌های سوگواری استان بوشهر در جنوب ایران، که هر سال به یادبود شهادت امام حسین(ع) برگزار می‌شود، همواره از سنج همراه با ساز دیگری به نام «دمام» استفاده می‌شود. سنج و دمام همیشه با هم نواخته می‌شوند.

طبل

طبل یک ساز موسیقی است که در گروه سازهای کوبه‌ای جای می‌گیرد. این ساز از یک پوسته تشکیل شده که روی یک بدنه کشیده شده و با ضربه زدن به آن صدا تولید می‌کند.

دمام

دمام یک ساز کوبه‌ای است که با لرزاندن پوست آن صدا تولید می‌شود. شکل آن مانند یک استوانه است و در گروه سازهای ضربی جای دارد. این ساز بیشتر در مناطق جنوبی ایران مانند برازجان، بندر ریگ، بندر گناوه، بوشهر و دیگر شهرهای این ناحیه رواج دارد.