تاریخچه ساز ملودیکا

ملودیکا شبیه یک ارگ کوچک است که با دمیدن در یک نی نواخته می‌شود. به بیان ساده‌تر، این ساز شبیه ترکیبی از سازدهنی و پیانو آکوردئون است که اندازه کوچک و قابل حملی دارد. ملودیکا در گروه سازهای بادی زبانه‌دار، مثل سازدهنی، جای می‌گیرد. با اینکه این ساز تاریخچه طولانی ندارد، خیلی زود در میان نوازندگان شناخته شد و مورد استقبال بسیاری از موزیسین‌ها قرار گرفت. در ادامه این مطلب از وبلاگ آرین لوتوس، بیشتر با این ساز جذاب آشنا خواهید شد.

نواختن ملودیکا

نواختن و کنترل نت‌ها با ملودیکا، در مقایسه با سازدهنی پیچیده‌تر است. معمولاً این ساز را با دست چپ نگه می‌دارند، زیرا طراحی آن مناسب افراد راست‌دست است. ملودیکا در دسته سازهای بادی قرار می‌گیرد و صدای آن با دمیدن در ساز و فشار دادن کلیدهای آن تولید می‌شود. هنگام نواختن، نوازنده باید ساز را با یک دست نگه دارد؛ یک دست در پشت ساز قرار می‌گیرد و دست دیگر وظیفه فشار دادن کلیدها را بر عهده دارد.

تاریخچه ساز ملودیکا

ملودیکا برای اولین بار در کشور ایتالیا و به دست فردی به نام آندری بورل ساخته شد. در آن زمان، نام این ساز کلاویتا بود. اما شکل امروزی و مدرن ملودیکا در سال ۱۹۵۰ توسط شرکت هوهنر ارائه شد و از آن پس، همه آن را با نام ملودیکا می‌شناسند.
در دهه ۱۹۶۰ نوازندگان بسیاری شروع به استفاده از این ساز کردند. یکی از این افراد استیو رایش بود و پس از آن نیز هنرمندان سرشناسی مثل فیل مور در آلبوم هرمتو پاسکول از ملودیکا بهره بردند.
در ایران نیز گفته می‌شود نخستین بار سامان احتشامی، پیانیست شناخته‌شده ایرانی، این ساز را به عنوان یک ساز اصلی به همگان معرفی کرد.

انواع ملودیکا

این ساز بر اساس دامنه‌ی صوتی که دارد، به شکل‌های مختلفی دسته‌بندی می‌شود.

سوپرانو و آلتو

ملودیکاهای سوپرانو و آلتو صدای رساتر و کمی زیرتر از بقیه انواع ملودیکا دارند. برخی از ملودیکاها طوری ساخته شده‌اند که می‌توان با هر دو دست آن‌ها را نواخت. در این ساز معمولاً کلیدهای سفید با دست راست و کلیدهای مشکی با دست چپ نواخته می‌شوند.

تنور

صدای ساز ملودیکای تنور، از ملودیکای سوپرانو کمی بم‌تر است. برای نواختن آن، معمولاً نوازنده با دست راست روی صفحه کلید (کیبورد) را فشار می‌دهد و با دست چپ، شاسی پشتی ساز را نگه می‌دارد. اگر نوازنده بخواهد این ساز را با هر دو دست بنوازد، می‌تواند یک لوله پلاستیکی مخصوص به آن وصل کند تا بتواند مانند شیوه نواختن ملودیکای سوپرانو و آلتو، از آن استفاده کند.

باس

در میان انواع ساز ملودیکا، ملودیکای باس عمیق‌ترین و بم‌ترین صدا را تولید می‌کند. این نوع از ملودیکا، از جمله نادرترین و پرهزینه‌ترین مدل‌های این ساز به شمار می‌رود.

آکوردینا

ملودیکای آکوردینا یک نوع قدیمی‌تر از این ساز است که معمولاً از چوب یا فلز ساخته می‌شود. در این مدل، به جای صفحه‌کلید معمولی، از دکمه‌هایی برای نواختن نت‌ها استفاده می‌شود. دکمه‌های این ساز اغلب فلزی هستند، ولی در انواع ارزان‌قیمت‌تر، ممکن است از پلاستیک ساخته شده باشند.

ملودیکا

ساز ملودیکا با اسم‌های مختلفی در بازار وجود دارد. برخی از این نام‌ها عبارت‌اند از: ملودیون، تریولا، ملودیا، پیانیکا، ملودی هورن، دیامونیکا، پیانتا و کالویتا.