تفاوت ملودی ساز و آهنگساز چیست؟
در نوشتههای قبلی دربارهٔ ملودی صحبت کردیم. به زبان ساده، ملودی همان صدایی است که از یک آهنگ با دهان خود زمزمه میکنید. اما ساختن ملودی با آهنگسازی فرق دارد. برای اینکه با تفاوتهای اصلی میان ملودیساز و آهنگساز آشنا شوید، ادامهٔ این مطلب را دنبال کنید.
**تعریف و تفاوت ملودیساز و آهنگساز**
برای پاسخ به این پرسش، ابتدا باید ببینیم در دنیا چه تعریف استانداردی برای این دو عنوان وجود دارد و ما در ایران چطور آنها را تعریف میکنیم. نمونهٔ واضح این تفاوت، در تعریف ملودیساز، آهنگساز و تنظیمکننده دیده میشود.
شاید بسیاری از شما بدانید که در ایران، به کسی که شعر را تحویل میگیرد و نحوهٔ خوانده شدن آن را مشخص میکند، آهنگساز گفته میشود! در حالی که این فرد در واقع فقط ملودیساز بخش آوازی است، نه یک آهنگساز کامل.
برای درک راحتتر مفهوم ملودیساز میتوان اینطور تصور کرد: کل موسیقی را کنار بگذارید، آنچه باقی میماند فقط صدای خواننده است. به این خط از موسیقی، وکال یا صدای خواننده میگویند. ملودیساز تنها همین خط ملودیک آواز را خلق میکند و مشخص مینماید که یک شعر باید چگونه خوانده شود. میتوان گفت ریشهٔ یک اثر پاپ در همین ملودی وکال نهفته است و همهٔ بخشهای دیگر با توجه به این مؤلفه ساخته میشوند.
اشتباهات رایج
در ایران معمولاً به اشتباه به فردی که ملودی اصلی را میسازد، آهنگساز گفته میشود. در حالی که کسی که با همکاری نوازندگان و دیگر عوامل، قطعه موسیقی را کامل میکند، تنظیمکننده نام دارد. موضوع جالب این است که در این فرآیند، نوازندگان اغلب نقش بیشتری در خلق اثر دارند تا ملودیساز یا تنظیمکننده. اما چرا چنین اتفاقی میافتد؟
دلیلش این است که حدود ۹۰٪ از نوازندگیها در موسیقی پاپ ایران به صورت بداهه انجام میشود و آهنگسازی به معنای واقعی آن — که در آن برای هر بخش نتنویسی دقیق وجود دارد — تقریباً دیده نمیشود. بنابراین میتوان گفت در موسیقی پاپ ایران آهنگسازی واقعی کمتر اتفاق میافتد و به ندرت پیش میآید که یک قطعه کاملاً بر پایه اصول آهنگسازی ساخته شود. البته افرادی مانند کارن همایونفر، آریا عظیمنژاد و برخی دیگر استثنا هستند؛ آنها حتی وقتی وارد بازار موسیقی عمومی میشوند، معمولاً تعریف درست آهنگسازی را حفظ میکنند و جزو موارد ویژه در موسیقی ایران به شمار میروند.
در ایران وظیفه آهنگسازی بین سه نقش تقسیم میشود: ملودیساز، تنظیمکننده و نوازنده. این سه بخش با هم ترکیب میشوند تا کار تکمیل شود و اثر نهایی پدید آید. در بیشتر قطعات پاپ و راک ایرانی، به جز صدای خواننده، هر صدای دیگری که میشنوید حاصل کار تنظیم و کیفیت آن نیز مربوط به مهندسی صدا است. این شامل سازبندیها یا نوازندگیهای زنده و طبیعی (آکوستیک)، استفاده از فایلهای آماده (سمپل) و همچنین سازهای شبیهسازی شده (VST) میشود.
