تفاوت پیانو، ارگ و کیبرد
سه کلمه که ممکن است در ابتدا شبیه هم به نظر برسند، پیانو، ارگ و کیبورد هستند. اما آیا میدانستید که این سه، کاربردها و ویژگیهای کاملاً متفاوتی دارند؟ در ادامه این نوشته از وبلاگ آرین لوتوس، با تفاوتهای میان پیانو، ارگ و کیبورد آشنا خواهید شد.
تفاوت پیانو، ارگ و کیبرد
به زبان ساده، ارگ سازی است که با فشردن کلیدهای آن، هوا در لولههایش به جریان میافتد و این جریان هوا، صدا و آهنگ تولید میکند. در مقابل، پیانو سازی است که با فشار دادن کلیدهایش، یک چکش نرم به سیمهای ضخیم برخورد کرده و صدا ایجاد میکند.
کیبورد یک وسیله الکترونیکی است که صداها و آهنگها از قبل در حافظه آن ذخیره شدهاند. با اتصال به برق و فشردن کلیدهای آن، صداها از طریق بلندگو پخش میشوند. امروزه کیبوردهای بسیار پیشرفتهای نیز ساخته شدهاند که قادرند صدای تقریباً همه سازها را به خوبی تقلید کنند.
پیانو، ارگ و کیبورد، همگی سازهای صفحهکلیددار هستند، ولی با یکدیگر تفاوتهای مهمی دارند.
**پیانو** یک ساز آکوستیک است. وقتی کلیدهای آن را فشار میدهید، چکشهای داخل ساز به سیمها برخورد میکنند و صدا تولید میشود. صدای آن طبیعی و زنده است و شدت صدا به میزان فشاری که روی کلیدها میآورید، بستگی دارد.
**ارگ** معمولاً در کلیساها دیده میشود. برخلاف پیانو، این ساز برای تولید صدا به جریان هوا متکی است. هوا از میان لولههای مختلف عبور میکند و با فشردن کلیدها، مسیر هوا به سمت لولههای خاصی باز میشود و نتهای مختلفی به صدا درمیآید. ارگها اغلب چند ردیف کلید و پدالهای پایی دارند که نوازنده میتواند با دست و پا همزمان آنها را بنوازد.
**کیبورد** یا ساز الکترونیک، یک ساز دیجیتال و قابل حمل است. این ساز برای ایجاد صدا از مدارهای الکترونیکی و بلندگوهای خودش استفاده میکند. یکی از بزرگترین مزیتهای کیبورد، تنوع بسیار زیاد صداهاست. شما میتوانید با یک کیبورد، صدای پیانو، ارگ، گیتار و حتی سازهای دیگر را شبیهسازی کنید. همچنین امکاناتی مانند ریتمهای از پیش تنظیم شده و قابلیت اتصال به رایانه را دارد.
به طور خلاصه، پیانو صدای مکانیکی و طبیعی تولید میکند، ارگ با هوا و لوله کار میکند و کیبورد یک ساز الکترونیکی با قابلیتهای متنوع و صدای دیجیتال است.
برای اینکه بدانید ساختار، تاریخ و کاربرد این سه ساز چقدر با هم فرق دارند، ادامه ی این مقاله را مطالعه کنید
۱- پیانو
پیانو یک ساز شناخته شده با کلید است که تاریخچهای طولانی دارد و قدمت آن به بیش از سیصد سال میرسد.
این ساز در واقع از چنگ الهام گرفته شده است. در پیانو از چکشهای کوچکی برای ضربه زدن به سیمها استفاده میشود. این روش تولید صدا، همان ایدهای است که امروزه هم در پیانو به کار میرود؛ البته با پیشرفتهای بسیار زیاد نسبت به گذشته.
صدای پیانو از برخورد چکشها به سیمهای فلزی داخل جعبه چوبی آن پدید میآید. با فشار دادن کلیدها، چکشها به حرکت درمیآیند و به سیمها ضربه میزنند.
سیمهای پیانو به صفحهای به نام «صفحه صدا» وصل شدهاند که صدای آنها را تقویت میکند. این سیمها از نظر ضخامت، طول، جنس و میزان کشش با هم تفاوت دارند و همین تفاوت باعث میشود هر کدام نت متفاوتی ایجاد کنند.
صدای پیانو در اثر لرزش سیمها تولید میشود و پس از مدت کوتاهی محو میشود. برای شنیدن دوباره هر نت، باید کلید مربوط به آن را دوباره فشار داد. هر کلید پیانو میتواند صداهایی با ویژگیهای گوناگون ایجاد کند، اما رنگ اصلی صدا همیشه مشخصه ساز پیانو را دارد.
پیانو معمولاً هشت اکتاو دارد و گستره صوتی آن — به جز ارگ کلیسا — از همه سازهای معمول بیشتر است. در شکل کنونی، پیانو قادر است فرکانسهایی از حدود ۲۷ تا ۴۱۸۶ هرتز را تولید کند. در مقایسه، ویولن تنها حدود پنج اکتاو و بهترین خوانندهها فقط حدود سه اکتاو را میتوانند اجرا کنند.
۲ – ارگ
ارگ که ریشه در واژه یونانی «ارگانون» به معنای ابزار یا وسیله دارد، نوعی ساز بادی است که نتهای آن با صفحه کلید نواخته میشود.
این ساز از کهنترین سازها در فرهنگ اروپا به شمار میرود و سالهای بسیار در مراسم مذهبی و کلیساها مورد استفاده قرار گرفته است. در نوشتههای قدیمی فارسی و عربی به آن ارغنون گفته میشد. ارگ گستردهترین محدوده صدایی را در مقایسه با همه سازهای دیگر دارد. صفحه کلید آن شبیه پیانو است، ولی کیفیت صدای این دو ساز کاملاً با هم تفاوت دارد.
گمان میرود پیشینه ارگ به حدود ۲۰۰ سال پیش از میلاد بازگردد و در غرب تاریخچهای بسیار طولانی دارد. این ساز معمولاً در کلیساها به کار برده میشود.
ارگ دارای چندین صفحه کلید است که برخی با دست و برخی با پا نواخته میشوند. با فشردن این کلیدها، مسیری الکتریکی یا مکانیکی تکمیل میشود و باعث میگردد هوا در درون ساز به جریان بیفتد.
برخلاف پیانو، در این ساز هیچ ضربه فیزیکی مستقیمی به سیمها وارد نمیشود. ارگ میتواند یک نت را به مدت نامحدودی نگه دارد، بدون آنکه نیاز باشد دوباره آن را بنوازد.
صدای ارگ که با کمک لولهها یا ابزار الکترونیکی تولید میشود، میتواند طیف گستردهای از صداها — از شیپور و نی تا انواع سازهای بادی دیگر — را تقلید کند.
۳ – کیبورد
در سازهایی که کلید یا شستی دارند، به مجموعه این کلیدها که با نظم خاصی کنار هم چیده شدهاند، کیبورد میگویند. با فشار دادن هر کلید، صدایی با زیر و بم مشخص پخش میشود.
گاهی به کیبورد، ارگ هم گفته میشود و برخی آن را پیانوی دیجیتال مینامند که درست نیست. البته بعضی افراد معتقدند کیبوردها بیشتر شبیه به ارگهای لولهای قدیمی هستند! این ساز، یک ساز کلیدی مدرن و امروزی به شمار میرود.
کیبورد یک ساز الکترونیکی و دارای کلید است که میتواند گستره وسیعی از صداهای مختلف را ایجاد کند. این ساز با برق کار میکند و با فشرده شدن هر کلید، نتها به شکل دیجیتالی ساخته میشوند. این نتها میتوانند به اندازه دلخواه کشیده و ادامه پیدا کنند.
کیبوردها معمولاً سبک و قابل حمل هستند. نیاز به کوک کردن ندارند و در اندازهها و کیفیتهای گوناگونی در بازار موجودند.
با کیبورد میتوان صدای سازهای مختلفی مانند سازهای کوبهای، بادی یا حتی سازهای زهی را شبیهسازی کرد. از این ساز در استودیوهای موسیقی، مراسمها و اجراهای زنده بسیار استفاده میشود.
