تم در موسیقی چیست و چرا مهم‌ترین بخش قطعه است؟
یکی از واژه‌های پرکاربرد در موسیقی کلاسیک، «تم» است. تم را هسته اصلی و بخش بسیار مهم یک قطعه موسیقی می‌دانند. اما چرا اینقدر اهمیت دارد؟
تم در واقع همان ملودی اصلی و شناخته‌شده‌ای است که بارها در قطعه تکرار می‌شود و نقش مرکزی دارد.
چگونه می‌توانیم تم را در یک قطعه تشخیص دهیم؟
در این نوشته از وبلاگ آرین لوتوس با ما همراه باشید تا با مفهوم تم در موسیقی آشنا شوید.
تم در موسیقی چیست؟
در موسیقی، به ملودی اصلی و مشخص یک قطعه، «تم» می‌گویند. این ایده ملودیک، که گاهی به آن تِم (Theme) هم گفته می‌شود، نقشه اولیه آهنگساز است و معمولاً در شروع قطعه معرفی می‌شود. سپس بقیه قسمت‌های آهنگ بر اساس همین ملودی اولیه ساخته می‌شوند.
این تم می‌تواند از یک ایده کوچک یا چندین ایده ملودیک تشکیل شود و در طول قطعه بارها تکرار گردد. در هر بار تکرار، ممکن است این ملودی دقیقاً شبیه دفعه قبل باشد یا اینکه کمی تغییر کند و به شکل تازه‌ای شنیده شود. در واقع، تم مانند نخ یا چسبی است که بخش‌های مختلف یک قطعه موسیقی را به هم وصل می‌کند و به آن وحدت می‌بخشد.
بسیاری از قطعات موسیقی کلاسیک و همچنین موسیقی فیلم‌ها، بر پایه یک یا چند تم اصلی ساخته می‌شوند. حتی در موسیقی مدرن، ریف اصلی و به‌یادماندنی یک آهنگ را می‌توان نوعی تم در نظر گرفت.
کارشناسان موسیقی اغلب تم را مهم‌ترین بخش یک قطعه می‌دانند، چون این بخش است که در خاطر مردم می‌ماند. یک نمونه بسیار معروف، چهار نت ابتدایی سمفونی شماره پنج بتهوون است. ممکن است وقتی بقیه قسمت‌های این سمفونی نواخته شود، خیلی از افراد آن را نشناسند، اما با شنیدن تنها آن چهار نت اول، بسیاری از مردم فوراً این قطعه مشهور را به خاطر می‌آورند!
قطعات از نظر تعداد تم
یک قطعهٔ موسیقی ممکن است تنها یک درونمایه یا چندین درونمایه داشته باشد. در بیشتر موارد، فوگ‌ها تنها یک درونمایه دارند، در حالی که سونات‌ها معمولاً از چند درونمایه تشکیل می‌شوند. با این حال، برخی از آثار موسیقی، فاقد یک ملودی مشخص و تکرارشونده هستند؛ به این گونه قطعات، آتماتیک گفته می‌شود. به عنوان نمونه می‌توان به بعضی از ساخته‌های آهنگ‌سازانی مانند آرنولد شونبرگ، آنتون وبرن، آلبان برگ و آلویس هابا اشاره کرد.
