ویژگی های پیش درآمد در موسیقی سنتی چیست؟
پیشدرآمد، یک قطعه ریتمیک در موسیقی ایرانی است. این قطعه یکی از اصلیترین قالبها برای ساختن و اجرای موسیقی کلاسیک ایران به شمار میرود. پیشدرآمد، یک اثر سازیِ بیکلام و دارای وزن مشخص است که به شیوهای سنتی، شروعکننده یک اجرای کامل موسیقی کلاسیک ایرانی است. این قطعه، فضای کلی دستگاه یا آوازی که قرار است اجرا شود را معرفی میکند و نقشی همانند یک قطعه آغازین در یک سمفونی دارد.
به بیان سادهتر، پیشدرآمد مانند یک معرفینامه رسمی برای آغاز اجرای یک دستگاه موسیقی یا ارکسترهای سمفونیک است. در ادامه این نوشته از وبلاگ آرین لوتوس، بیشتر با ویژگیهای پیشدرآمد در موسیقی سنتی آشنا خواهید شد.
ویژگی های پیش درآمد در موسیقی سنتی چیست؟
پیشدرآمد قطعهای موسیقایی است که از گذشته توسط استادان موسیقی و ردیفدانان برای نواختن در آغاز یک اجرا ساخته شده است. همانطور که از نامش مشخص است، این قطعه پیش از درآمد اصلی برنامه نواخته میشود.
نکته مهم دیگر درباره پیشدرآمد این است که برخلاف بسیاری از قالبهای معمول موسیقی ایرانی که در آنها موسیقی نقش همراهیکننده با خواننده یا رقصندگان را دارد، پیشدرآمد بهطور ویژه بر نوازندگان و هنرنمایی آنان تمرکز دارد.
پیشدرآمد گاهی با قالبهای موسیقی غربی مانند روندو و اورتور، و نیز با پیشپرده در نمایشهای تئاتر مقایسه شده است. پیشدرآمدها معمولاً سرعت آهستهای دارند و وزن آنها از چرخههای تکراری تشکیل شده است.
ضربآهنگهای رایج در پیشدرآمد
ضربآهنگهایی که معمولاً در پیشدرآمد استفاده میشوند، ششچهار و ششهشت آهسته هستند. البته رکنالدین مختاری هم پیشدرآمدهایی با سرعت بیشتر و در وزن دوضربی ساخت که به تدریج میان نوازندگان رواج پیدا کرد. اگرچه بخش اصلی پیشدرآمد بر روی مد اصلی دستگاهی متمرکز است که قرار است بعد از آن نواخته شود، اما حرکت به سمت دستگاهها و آوازهای دیگر هم در پیشدرآمد مرسوم است.
همیشه پیشدرآمد دقیقاً قبل از درآمد دستگاه یا آواز اجرا نمیشود؛ گاهی پیش از اجرای گوشههای دیگر نیز یک پیشدرآمد مناسب همان گوشه نواخته میشود. علاوه بر پیشدرآمدهای زیادی که درویشخان و رکنالدین خان ساختند، از کارهای مشهور دیگر در این قالب میتوان به پیشدرآمد اصفهان ساخته مرتضی نیداوود و پیشدرآمد اصفهان اثر رضا محجوبی اشاره کرد. این دو قطعه به ترتیب الهامبخش موسیقی تیتراژ سریالهای هزاردستان و کیف انگلیسی بودند.
