بیوگرافی و زندگینامه محمدجواد ظریف
بیوگرافی محمدجواد ظریف
محمدجواد ظریف یک سیاستمدار و دیپلمات ایرانی است که در دولت نقش مهمی داشته است. او به عنوان نماینده رسمی دولت ایران، مسئول اجرای سیاست‌های خارجی کشور بوده است. وی از سال ۱۳۹۲ تا ۱۴۰۰ به عنوان وزیر امور خارجه ایران خدمت کرد. او همچنین عضو شورای عالی جمعیت هلال احمر و استاد دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران است.
ظریف در رشته روابط بین‌الملل از دانشگاه ایالتی سانفرانسیسکو در آمریکا مدرک کارشناسی ارشد گرفته است. همچنین مدرک کارشناسی ارشد مطالعات بین‌الملل و دکترای حقوق و روابط بین‌الملل را از دانشگاه دنور در ایالت کلرادوی آمریکا دریافت کرده است.
او کار خود را از سال ۱۳۵۷ در کنسولگری ایران در سانفرانسیسکو آغاز کرد. سپس از سال ۱۳۷۱ به مدت ده سال، معاونت امور حقوقی و بین‌الملل در وزارت خارجه را بر عهده داشت. وزارت امور خارجه ایران همراه با شورای عالی امنیت ملی، مسئول مدیریت روابط بین‌المللی کشور است.
در فاصله سال‌های ۱۳۸۱ تا ۱۳۸۶، او به عنوان سفیر و نماینده دائم ایران در سازمان ملل متحد فعالیت کرد. سازمان ملل یک نهاد بین‌الدولی است که برای حفظ صلح جهانی، گسترش روابط دوستانه و تقویت همکاری میان کشورها ایجاد شده و به عنوان بزرگترین سازمان بین‌الدولی جهان شناخته می‌شود.
پس از حوادث مربوط به سفر رئیس‌جمهور به سازمان ملل در سال ۱۳۹۴، ظریف از وزارت خارجه برکنار شد. اما در سال ۱۳۹۲ در دولت یازدهم به عنوان وزیر امور خارجه انتخاب گردید. وی از زمان تشکیل تیم مذاکره هسته‌ای در سال ۱۳۸۲، مسئولیت مذاکرات دیپلماتیک ایران درباره پرونده هسته‌ای با کشورهای دیگر و نهادهای بین‌المللی را بر عهده داشته است.
او در اسفند ۱۳۹۷ استعفای خود را ارائه داد، اما رئیس‌جمهور وقت، حسن روحانی، با این استعفا موافقت نکرد و ظریف در سمت خود باقی ماند.
در سال ۲۰۱۹، وزارت خزانه‌داری آمریکا که یکی از وزارتخانه‌های دولت فدرال این کشور است، محمدجواد ظریف را تحریم کرد و او را سخنگوی علی خامنه‌ای، رهبر ایران، معرفی نمود. همچنین در سال ۱۴۰۱، کشور کانادا نیز او را تحریم کرد.
در اردیبهشت ۱۴۰۰، یک فایل صوتی از گفتگوی هفت ساعته محمدجواد ظریف با سعید لیلاز منتشر شد که در آن درباره سیاست خارجی ایران صحبت شده بود. این فایل صوتی توسط شبکه ایران اینترنشنال پخش شد و واکنش‌های گسترده‌ای در رسانه‌ها به همراه داشت.
منو دسترشسی سریع
خلاصه‌ای از زندگی
درباره من
ازدواج و خانواده
فعالیت در فضای مجازی
کارهای سیاسی
دوره کاری در وزارت خارجه
مواضع انتقادی
تحریم‌های بین‌المللی
نکات قابل توجه از زندگی شخصی
گفت‌وگوها و مصاحبه‌ها
خلاصه زندگینامه
نام: محمدجواد
نام خانوادگی: ظریف خوانساری
تاریخ تولد: ۱۷ دی ۱۳۳۸، شهر تهران، ایران
تحصیلات: دارای مدرک دکترای حقوق در زمینه روابط بین‌الملل
دانشگاه‌های محل تحصیل: دانشگاه ایالتی سانفرانسیسکو، دانشگاه کلمبیا، دانشگاه دنور
همسر: مریم ایمانیه
فرزندان: یک دختر و یک پسر
عضویت حزبی: بدون وابستگی به حزب خاص
دوره‌های خدمت در دولت: دولت یازدهم و دوازدهم
جوایز و نشان‌ها: نشان لیاقت و مدیریت، نشان عقاب آندی، نشان دوستی
زندگینامه
محمدجواد ظریف در هفدهمین روز از دی ماه سال ۱۳۳۸ در تهران، در یک خانواده مذهبی، سنتی و متمول چشم به جهان گشود. پدر و پدربزرگ او از بازرگانان نامدار اصفهانی بودند. پدربزرگش از جمله بنیانگذاران مسجد اعظم قم، که به مسجد آیت‌الله بروجردی شناخته می‌شود، و نیز مسجد هامبورگ، یکی از کهن‌ترین مساجد شیعیان در اروپا، بود. پدرش عباسعلی ظریف خوانساری، از شاعران برجسته اصفهان و فردی نیکوکار به شمار می‌رفت که به «گاوصندوق علما» شهرت داشت. مادرش، عفت کاشانی‌پور، نیز فرزند یکی از تاجران کاشانی مقیم تهران بود. خانواده ظریف در آغاز در محله ملک اصفهان زندگی می‌کردند و پس از آن به تهران کوچ کردند. او تحصیلات ابتدایی خود را از هفت سالگی در سال ۱۳۴۵ آغاز کرد و تا سال ۱۳۵۵ در دبستان و دبیرستان علوی، که از مدارس مذهبی تهران محسوب می‌شود، به پایان برد.
ظریف در سال ۱۳۵۵ با دریافت ویزای دانشجویی راهی ایالات متحده آمریکا شد و در فاصله سال‌های ۱۳۵۵ تا ۱۳۵۶ دیپلم خود را از کالج درو، یک مدرسه خصوصی مختلط در سانفرانسیسکو، گرفت. سپس به ترتیب در سال‌های ۱۳۶۰ و ۱۳۶۱ موفق به دریافت مدرک کارشناسی و کارشناسی ارشد در رشته روابط بین‌الملل از دانشگاه ایالتی سانفرانسیسکو در کالیفرنیا شد. پس از آن به ایالت کلرادو در جنوب غربی آمریکا نقل مکان کرد و در سال ۱۳۶۳ مدرک کارشناسی ارشد دیگری در رشته مطالعات بین‌الملل از دانشکده مطالعات بین‌الملل جوزف کوربل در دانشگاه دنور دریافت نمود. وی پس از اتمام این مقطع، تحصیل خود را در مقطع دکترا ادامه داد.
محمدجواد ظریف فعالیت حرفه‌ای خود را از سال ۱۳۵۷ در سن ۱۹ سالگی آغاز کرد و به عنوان مشاور سرکنسولگری ایران در سانفرانسیسکو مشغول به کار شد. او تا سال ۱۳۵۹ در این سمت باقی ماند. در فاصله سال‌های ۱۳۵۹ تا ۱۳۶۱ نیز به عنوان مشاور سیاسی، رایزن و کاردار نمایندگی ایران در سازمان ملل متحد فعالیت نمود.
او دوره خدمت سربازی خود را به صورت امریه در وزارت امور خارجه و نمایندگی ایران در سازمان ملل گذراند. ظریف آزمون جامع دکترای خود را در سال ۱۳۶۴ و در ۲۶ سالگی به پایان رساند، اما اداره مهاجرت آمریکا ویزای او را باطل کرد. وی پس از سه سال، توانست به صورت غیرحضوری تحصیلات دکترای خود را به پایان برساند و در نهایت در سال ۱۹۹۸ میلادی، مدرک دکترای حقوق و روابط بین‌الملل را از دانشگاه دنور در ایالت کلرادوی آمریکا دریافت کند.
ازدواج محمدجواد ظریف
محمدجواد ظریف در تابستان سال ۱۳۵۸، وقتی ۲۰ سال داشت، به کمک خواهرش با مریم ایمانیه آشنا شد. مراسم عروسی آنها در ایران برگزار شد و پس از آن، به نیویورک — پرجمعیت‌ترین شهر آمریکا — نقل مکان کردند. آنها هر دو به زبان انگلیسی تسلط کامل داشتند.
صاحب دو فرزند، یک پسر و یک دختر، شدند که هر دو در آمریکا به دنیا آمدند. پسرشان مهندسی برق خوانده و فوق‌لیسانس مدیریت دارد و دخترشان نیز مهندس معماری داخلی است. هر دو ازدواج کرده‌اند و در طول دوره‌ای که آقای ظریف وزیر امور خارجه ایران بود، به همراه همسرانشان در تهران زندگی می‌کردند. طبق گفته‌های ایشان، این دو در نهادهای دولتی شاغل نبودند و به کار آزاد مشغول بوده‌اند. محمدجواد ظریف همچنین دو نوه دارد.
محمدجواد ظریف در شبکه های اجتماعی
محمدجواد ظریف شبکه اجتماعی اینستاگرام:
jzarif_ir@
محمدجواد ظریف شبکه اجتماعی توییتر:
JZarif@
فعالیت های سیاسی
وقتی محمدجواد ظریف به عنوان وزیر امور خارجه، که مسئولیت مدیریت روابط ایران با دیگر کشورها را برعهده دارد، به مجلس معرفی شد، روزنامه اعتماد که از رسانه‌های نزدیک به جریان اصلاح‌طلبی محسوب می‌شود، او را در زمره اصلاح‌طلبان دانست. این در حالی بود که خبرگزاری مهر، او را یک شخصیت مستقل معرفی کرد.
سمت‌های اجرایی:
معاون ارشد وزیر امور خارجه
مشاور کنسولگری ایران در شهر سانفرانسیسکو
قائم‌مقام بخش حقوقی و بین‌الملل وزارت خارجه
نماینده دائم ایران در سازمان ملل متحد
وزیر امور خارجه
فعالیت های بین‌المللی:
عضو گروه افراد تأثیرگذار در مدیریت جهانی
سخنگو و رئیس کمیته سیاسی هشتمین نشست رهبران کشورهای اسلامی
رئیس تیم متخصصان ارشد هشتمین نشست رهبران کنفرانس اسلامی در تهران
رئیس کمیته حقوقی چهل و هفتمین مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک
رئیس کمیسیون فرهنگی سازمان یونسکو
رئیس کمیسیون خلع سلاح سازمان ملل متحد در نیویورک
رئیس کمیته سیاسی دوازدهمین نشست رهبران جنبش عدم تعهد در دوربان
قطعنامه ۵۹۸ شورای امنیت:
قطعنامه ۵۹۸ شورای امنیت سازمان ملل در تاریخ ۲۹ تیرماه سال ۱۳۶۶ برای پایان دادن به جنگ صادر شد. یک روز پس از انتشار این قطعنامه، آیت‌الله خامنه‌ای، رئیس‌جمهور وقت ایران، گفت: ایران هرگز این قطعنامه را که به باور ما تحت فشار و نفوذ آمریکا نوشته و تصویب شده، نمی‌پذیرد. امام خمینی، رهبر انقلاب اسلامی، نیز هشت روز بعد در ششم مرداد همان سال، در پیامی به مناسبت ایام حج تأکید کردند که تا پیروزی نهایی فاصله‌ای نمانده و پذیرش قطعنامه در این شرایط، خیانت به کشور است. ایشان گفتند: حالا که در آستانه پیروزی کامل قرار داریم، ناگهان صدای صلح‌طلبی از سوی همان کسانی شنیده می‌شود که خود آغازگر جنگ بودند.
دو روز پس از صدور قطعنامه، دولت عراق آن را پذیرفت، اما مقامات ایران از پذیرش آن خودداری کردند. سرانجام در ۲۹ تیرماه سال بعد، ایران در نامه‌ای رسمی به دبیرکل سازمان ملل، قطعنامه را پذیرفت. همان شب این خبر از صدا و سیما اعلام شد و پیام معروف امام خمینی درباره پذیرش قطعنامه منتشر گردید. ایشان در این پیام، پذیرش قطعنامه را مانند “نوشیدن جام زهر” توصیف کردند و نوشتند: با توجه به نظرات همه کارشناسان سیاسی و نظامی بلندپایه کشور که من به تعهد، دلسوزی و صداقت آنان اطمینان دارم، با قبول قطعنامه و آتش‌بس موافقت کردم.
تیم مذاکره‌کننده ایران تلاش کرد تا به جای درج عباراتی که خواسته‌های ایران را برآورده نمی‌کند، بخش‌هایی از طرح اجرایی دبیرکل سازمان ملل، آقای خاویر پرز دکوئیار، را جایگزین نماید. نگارش نامه درخواست رسمی به آقای محمدجواد ظریف، تنها دیپلمات ایرانی که دارای اختیارات سیاسی و اجرایی در دولت بود و به زبان انگلیسی تسلط داشت، سپرده شد تا بتواند نظر ایران را به‌طور شفاف به جامعه جهانی منتقل کند. ظریف نیز با انتخاب واژه‌های مناسب، نامه مورد نظر ایران را تنظیم و در میان کشورهای بین‌المللی توزیع کرد.
ارتباط با جامعه آمریکا:
محمدجواد ظریف به خاطر سال‌ها فعالیت و زندگی در آمریکا و همچنین روابط گسترده‌ای که با افراد و مراکز سیاسی و علمی این کشور داشت، مورد توجه رسانه‌های بین‌المللی قرار گرفته است. روزنامه هرالد تریبیون، که یک نشریه معتبر انگلیسی‌زبان است، در مقاله‌ای به قلم وارن هوگ، به حضورش فعال و پیوسته در جمع‌های مختلف آمریکایی اشاره کرده است.
این مقاله می‌گوید ظریف آنقدر در دانشگاه‌ها و محافل سیاسی و اجتماعی آمریکا حاضر می‌شده که لیزا اندرسون، رئیس دانشکده امور بین‌الملل دانشگاه کلمبیا، از او پرسیده: «آیا قصد داری در انتخابات آمریکا شرکت کنی؟»
ظریف در کتاب خاطرات خود با عنوان «آقای سفیر»، درباره چگونگی انتخابش به عنوان نماینده دائم ایران در سازمان ملل نوشته است:
«به نظر می‌رسد در بهمن‌ماه سال ۱۳۸۰ بین من و آقای دکتر خرازی توافق شد که من به نیویورک بروم. ظاهراً ایشان این موضوع را همان زمان با مقام رهبری نیز در میان گذاشته بودند. بعدها رهبری به من فرمودند که همان روز به آقای حجازی گفتم بهترین گزینه برای نیویورک شما هستید، اما بگذارید روند معمول وزارت خارجه طی شود. وقتی که رسماً به ما معرفی شدید، شما هم رسماً موافقت کنید.»
ایشان همچنین نکاتی را برای این مأموریت یادآوری کردند، از جمله این نکته مهم که من همیشه در کلاس‌هایم برای دانشجویان نقل کرده‌ام. به من فرمودند:
«حتی اگر در موردی یقین داری که دیدگاهت ۱۸۰ درجه با من مخالف است، وظیفه داری دیدگاهت را بگویی.» حتی ایشان مطرح کردند که این یک وظیفه شرعی است. به حمدالله من نیز همیشه این کار را انجام دادم.
او در دوران سفارتش در سازمان ملل، با گری سیک، استاد دانشگاه کلمبیا که روی مسائل خاورمیانه به ویژه ایران تمرکز داشت و قبلاً در شورای امنیت ملی آمریکا فعالیت کرده بود، رابطه نزدیکی پیدا کرد. گری سیک در مصاحبه‌ای با کامبیز حسینی، مجری برنامه پولتیک، گفت: «اولین بار حدود ده سال پیش او را دیدم. برای شام به خانه‌اش دعوت شدم. در همان دیدار اول او را آقای سفیر خطاب کردم، اما گفت: نه، مرا جواد صدا کن.»
وزارت امور خارجه
دولت یازدهم:
پس از انتخاب آقای حسن روحانی به ریاست جمهوری در دولت یازدهم، ایشان محمدجواد ظریف را به سمت وزیر امور خارجه منصوب کردند. وظیفه اصلی این سمت، مدیریت روابط ایران با دیگر کشورهای جهان است.
حسن قشقاوی، که در آن زمان معاون کنسولی وزارت خارجه بود، این انتخاب را تأیید کرد و اظهار داشت کشورهایی که خواهان گفت‌وگو با ایران هستند، از این تصمیم استقبال خواهند کرد. او همچنین کتابی به نام “دیپلماسی” که توسط هنری کسینجر نوشته شده بود را به آقای ظریف هدیه داد و در صفحه اول آن نوشت: “تقدیم به دشمن قابل احترام، ظریف.”
آقای ظریف در جلسه کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی که در تاریخ ۱۴ مرداد برگزار شد، حاضر شد. این جلسه یک روز پس از مراسم تحلیف و یک روز پیش از سالگرد مشروطیت در ایران تشکیل شده بود. وی در این جلسه به تشریح برنامه‌های خود پرداخت و به پرسش‌های نمایندگان پاسخ داد.
ایشان در پاسخ به سوالات نمایندگان تأکید کردند: “من هرگز گرین کارت آمریکا نداشته‌ام، در حالی که برای ده سال شرایط دریافت آن را داشتم. فرزندانم در ایران زندگی می‌کنند در حالی که می‌توانستند اینجا نباشند. من نیز پس از بازگشت به ایران، هرگز به آمریکا سفر نکرده‌ام، با وجود اینکه از سه دانشگاه معتبر آمریکا برای تدریس دعوت داشتم. در تمام دوران کاری‌ام، نظرات مقام معظم رهبری را اجرا کرده‌ام، حتی در مواردی که نظر شخصی من با نظر ایشان متفاوت بود. ما یک پیام و یک الگوی جهانی برای ملت‌ها داریم و آمریکا از این پیام و الگو می‌ترسد. ما باید زبان بین‌المللی را بلد باشیم و اهداف خود را با کمترین هزینه و بیشترین سود پیش ببریم. خودباوری و توانایی جمهوری اسلامی می‌تواند موانع پیش روی سیاست خارجی را بردارد و برای این کار، داشتن درک مشترک و همکاری در بخش اجرایی ضروری است.”
همزمان با روند بررسی و رأی اعتماد مجلس به وزرای پیشنهادی دولت یازدهم، علی‌اکبر ولایتی، سیاستمدار و مشاور رهبری در امور بین‌الملل، آقای ظریف را فردی شایسته برای وزارت خارجه معرفی و از توانایی‌های او در زمان همکاری‌شان تمجید کرد.
در نهایت، محمدجواد ظریف با کسب ۲۳۲ رأی موافق از ۲۸۱ رأی، یعنی ۸۲.۵ درصد آرا، به عنوان وزیر امور خارجه دولت یازدهم انتخاب شد. چند ساعت پس از این انتخاب، گیدو وستروله، وزیر خارجه آلمان و احمد داووداوغلو، وزیر خارجه ترکیه، در تماس‌های تلفنی جداگانه، انتصاب او را تبریک گفتند و از وی دعوت کردند تا در آینده‌ای نزدیک به کشورهای متبوعشان سفر کند تا بتوانند به صورت حضوری با یکدیگر دیدار کنند.
دولت دوازدهم:
در دوره دولت دوازدهم به رهبری حسن روحانی، که از سال ۱۳۹۲ تا ۱۴۰۰ به عنوان رئیس‌جمهور ایران فعالیت داشت، محمد جواد ظریف به عنوان وزیر امور خارجه به مجلس معرفی شد. او با ۲۳۶ رأی موافق، ۲۶ رأی مخالف و ۲۶ رأی ممتنع از مجموع ۲۸۸ رأی، دوباره به عنوان وزیر امور خارجه انتخاب شد.
محمد جواد ظریف در ششم اسفند ۱۳۹۷ در صفحه شخصی خود در اینستاگرام استعفای خود را اعلام کرد. اما دو روز بعد، در هشتم اسفند، رئیس‌جمهور وقت، حسن روحانی، با استعفای او مخالفت کرد و از او خواست که در سمت خود باقی بماند. از آن زمان، او همچنان در این سمت فعالیت می‌کند.
در ژوئیه سال ۲۰۱۹، وزارت خزانه‌داری آمریکا محمد جواد ظریف را در فهرست تحریم‌های خود قرار داد و او را تحریم کرد. این وزارتخانه اعلام کرد:
«ظریف مهمترین سخنگوی علی خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی است و برای رژیم ایران تبلیغ می‌کند.»
محمد جواد ظریف در پاسخ گفت:
به دلیل رد کردن دعوت دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور وقت آمریکا، برای گفت‌وگو در کاخ سفید در زمان حضور در نیویورک، مورد تحریم قرار گرفت. پیش از این نیز هفته‌نامه نیویورکر به این موضوع پرداخته بود.
فایل صوتی محرمانه:
مصاحبه‌ای هفت‌ساعته بین سعید لیلاز و محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران، انجام شد که بخش سه‌ساعته آن برای اولین بار در پنجم اردیبهشت ۱۴۰۰ توسط شبکه خبری ایران اینترنشنال منتشر شد. این گفت‌وگو به مسائل سیاست خارجی ایران می‌پرداخت و توسط مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری، که زیرمجموعه نهاد ریاست جمهوری است و در زمینه ارائه راهبرد در حوزه‌های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی فعالیت می‌کند، تهیه شده بود.
در این مصاحبه، وزیر امور خارجه ایران به ارتباط و اختلاف نظر خود با قاسم سلیمانی، فرمانده پیشین نیروی قدس سپاه پاسداران، اشاره کرد. او بارها تأکید کرد که دیپلماسی در جمهوری اسلامی قربانی میدان شده است.
همچنین، ظریف به استفاده نیروی قدس سپاه از هواپیماهای مسافربری ایران ایر اشاره کرد و گفت:
«از طریق جان کری متوجه شدیم که تعداد سفرهای هواپیمای ایران ایر به سوریه چند برابر شده است. پس از بررسی‌های بیشتر، فهمیدیم که حتی وزیر راه نیز از این موضوع بی‌خبر بوده است.»
او همچنین ادعا کرد که سفر قاسم سلیمانی به روسیه بدون نظارت او و به درخواست روسیه انجام شده است.
نمایندگی ایران در سازمان ملل:
محمدجواد ظریف در زمان دولت هشتم، معاون امور حقوقی و بین‌المللی وزارت امور خارجه بود و به عنوان یکی از چهره‌های شناخته‌شده در گروه «نیویورکی‌ها» در این وزارتخانه محسوب می‌شد. وی در سوم تیرماه ۱۳۸۱ به سمت رئیس نمایندگی دائم جمهوری اسلامی ایران در مقر اصلی سازمان ملل متحد در نیویورک منصوب شد.
در سال ۱۳۸۴ و هنگامی که محمود احمدی‌نژاد به ریاست جمهوری ایران انتخاب شده بود، برای ایراد سخنرانی در شصتمین مجمع عمومی سازمان ملل به نیویورک سفر کرد. در طول این سفر، محمدجواد ظریف برخورد مناسبی با رئیس‌جمهور احمدی‌نژاد نداشت؛ به گونه‌ای که در مجمع عمومی، او را کنار خود نشاند و مشابه یک کارمند با وی رفتار کرد. همچنین در یکی از دیدارهای دیپلماتیک احمدی‌نژاد با پرویز مشرف، رئیس‌جمهور پاکستان، ظریف با پیراهن آستین‌کوتاه و در حالی که آدامس می‌جوید، حاضر شد.
این رفتارهای او باعث شد احمدی‌نژاد پس از بازگشت به ایران، به فکر برکناری وی بیفتد و برای این منظور اقداماتی انجام دهد. اما به دلیل نامه‌نگاری‌های ظریف به رهبری، این روند طول کشید و سرانجام در سال ۱۳۹۶، محمدجواد ظریف از سمت نمایندگی دائم ایران در سازمان ملل متحد عزل شد.
مخالفت ها
پیش از وزارت:
محمدجواد ظریف درباره کسانی که در مقابل او ایستاده‌اند و با او مخالف هستند صحبت کرده است. او گروه بزرگی از این افراد را که معمولاً «تندرو» خوانده می‌شوند، اینگونه توصیف می‌کند:
در آن دوران، یعنی زمان دولت آقای هاشمی رفسنجانی، فضای سیاست خارجی کاملاً برعکس امروز بود. در آن زمان، جناح راست رویکرد آرام‌تر و میانه‌روتری داشت و جناح چپ، مواضع تندتری را دنبال می‌کرد. با اینکه من هرگز عضو جناح راست نبودم، اما افراد جناح چپ که آن موقع تندروتر بودند، به دلیل دیدگاه معتدل من، رابطه خوبی با من و همفکرانم نداشتند.
نکته جالب اینجاست که حتی بعدها، در دوره آقای خاتمی، وقتی دوستان چپ‌گرا به سمت میانه‌روی در سیاست خارجی حرکت کردند، باز هم رابطه آنها با افرادی مثل من بهبود پیدا نکرد. در زمان آقای هاشمی، همان دوستانی که بعدها همراه آقای خاتمی شدند، با سیاست‌های میانه‌روانه ما مخالفت می‌کردند. اما وقتی در دولت آقای خاتمی مسئولیت گرفتند، که خود او از چهره‌های معتدل جناح چپ بود، با خط‌مشی‌های او کنار آمدند.
او خاطره‌ای را هم تعریف می‌کند و می‌گوید: در زمان آقای هاشمی، فقط شنیدن نام روزنامه «سلام» باعث نگرانی ما می‌شد. به یاد دارم یک بار این روزنامه در نامه‌ای به وزیر امور خارجه نوشته بود که ظریف در یک مکان خاص، اظهاراتی درباره آمریکا کرده است و وزارت خارجه باید موضع خود را روشن کند، در غیر این صورت، فردا این موضوع را افشا خواهیم کرد.
در هنگام وزارت:
از زمانی که محمدجواد ظریف به عنوان وزیر امور خارجه ایران انتخاب شد، نمایندگان اصولگرای مجلس شورای اسلامی بارها تلاش کردند تا او را مورد بازخواست قرار داده و از سمتش برکنار کنند. آنها برای استیضاح و عزل او دلایل مختلفی مطرح کردند؛ از جمله امضای توافق ژنو، اظهارنظرهای او درباره هولوکاست، اختلاف اعراب و اسرائیل، و همچنین برقراری ارتباط با آمریکا.
در نهایت، در روز ۱۲ آبان سال ۱۳۹۲، ظریف به کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس احضار شد تا به پرسش‌هایی درباره پنج موضوع مهم پاسخ دهد. این موضوعات شامل: موضع‌گیری درباره هولوکاست، تماس تلفنی باراک اوباما و حسن روحانی، تعریف از منافع ملی، احتمال توقف غنی‌سازی اورانیوم و همچنین حمله مرزداران سراوان — یکی از شهرهای استان سیستان و بلوچستان در جنوب شرقی ایران — بود. اما او نتوانست پاسخ‌های قانع‌کننده‌ای به این پرسش‌ها بدهد و نمایندگان نیز از پاسخ‌هایش راضی نشدند.
تحریم ها
وزارت خزانه داری آمریکا:
در روز چهارشنبه ۳۱ ژوئیه ۲۰۱۹ وزارت خزانه داری آمریکا یکی از ۱۵ وزارتخانه‌های دولت فدرال ایالات متحده آمریکا در یک گزارش محمد جواد ظریف را به دلیل اینکه سخنگوی سید علی خامنه‌ای می‌باشد و همکاری مستقیم یا غیر مستقیم با او بر اساس فرمان اجرایی ۱۳۸۷۶ مورد تحریم قرار داد.
استیو ترنر منوچین وزیر خزانه‌داری ایالات متحده آمریکا گفت:
«محمد جواد ظریف دستور کار و سیاست‌های بی‌پروایانه رهبری جمهوری اسلامی ایران را اجرا می‌کند و سخنگوی اصلی حکومت در سراسر جهان است. ایالات متحده پیام واضحی را برای حکومت ایران می‌فرستد مبنی بر اینکه رفتارهای اخیر این حکومت کاملاً غیر قابل قبول است.»
وزارت خارجه آمریکا افزوده است:
«همزمان با قطع دسترسی شهروندان ایرانی به شبکه‌های اجتماعی توسط حکومت ایران محمد جواد ظریف از طریق این رسانه‌ها تبلیغات و اطلاعات غلط حکومت را در سراسر جهان پخش می‌کند.»
عدم اعطای ویزای ورود به آمریکا:
در تاریخ هفتم ژانویه سال ۲۰۲۰، دولت آمریکا از صدور ویزا برای محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران، خودداری کرد. این اقدام باعث شد او نتواند در نشستی که درباره اهمیت رعایت قوانین و اصول منشور سازمان ملل متحد برگزار می‌شد، شرکت کند.
تحریم دیدار با ظریف:
مایکل پامپئو، که یک حقوقدان و سیاستمدار آمریکایی و وزیر امور خارجه این کشور بود، در تاریخ ۱۶ سپتامبر ۲۰۲۰ موضع تندی اتخاذ کرد. او پس از اعدام نوید افکاری، از تمام مقامات ایرانی درخواست کرد تا از ملاقات با محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران، خودداری کنند. همچنین خواستار لغو سفر او به اروپا شد. پامپئو این اقدامات را واکنشی مناسب دانست و تأکید کرد که این تحریم‌ها باید تا زمانی ادامه یابد که ایران، دو برادر نوید افکاری و نیز زندانیان خارجی را آزاد کند.
کانادا:
کانادا در بیستم مهرماه سال ۱۴۰۱ اعلام کرد که افراد و نهادهای تازه‌ای را تحریم کرده است. این تحریم‌ها شامل ۱۷ نفر و سه سازمان می‌شود که هم مقامات کنونی و هم مقامات پیشین جمهوری اسلامی هستند. نام محمد جواد ظریف نیز در میان این افراد دیده می‌شود.
حاشیه های زندگی محمدجواد ظریف
نامزدی برای جایزه نوبل:
محمدجواد ظریف و جان کری، دیپلمات و سیاستمدار آمریکایی، در میان ۳۷۶ فردی که کاندیدای دریافت جایزه صلح نوبل سال ۲۰۱۶ بودند، انتخاب شدند.
انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۳:
محمدجواد ظریف، وزیر سابق امور خارجه ایران، در یک برنامه گفت‌وگوی سیاسی تلویزیونی، از نقشه‌های کلان خود برای حمایت از مسعود پزشکیان، نامزد اصلاح‌طلب، پرده برداشت. او اعلام کرد که از برنامه‌های این نامزد که خواستار تحولات بنیادین در اداره کشور برای بهتر کردن شرایط است، پشتیبانی می‌کند.
مصاحبه با محمدجواد ظریف
مصاحبه با برنامه نود:
عادل فردوسی‌پور در روز دوشنبه ۳۰ آذر سال ۱۳۹۴ مصاحبه‌ای با محمد جواد ظریف ترتیب داده بود که قرار شد به مناسبت شب یلدا از برنامه ۹۰ پخش شود ولی مسئولان صدا و سیما از پخش آن خودداری کردند و علت آن را عدم دعوت رسمی صدا و سیما از ظریف اعلام کردند این اقدام صدا و سیما با واکنش سخنگوی دولت و وزارت امور خارجه مواجه شد. بعد از این اتفاقات پیش آمده محمد سرافراز رئیس صدا و سیما گفت:
«از طرف دفتر سید علی خامنه‌ای درخواست تعطیلی برنامه ۹۰ اعلام شد ولی من آن را قبول نکردم.»
مصاحبه با پی بی اس:
در مصاحبه‌ای که محمد جواد ظریف با چارلی رز مجری تلویزیونی پی بی اس داشت اعلام کرد که:
«ما در ایران هیچکس را به خاطر عقیده‌اش زندانی نمی‌کنیم.»
