معنی ضرب المثل ” عاقل تا پی پل می گشت، دیوانه پا برهنه از آب گذشت “

در این ضرب المثل، داستان دو نفر را می‌شنویم که با یک چالش روبرو هستند: عبور از یک رودخانه.

فرد عاقل و محتاط، کنار رودخانه می‌ایستد و به دنبال یک راه حل امن و بی‌خطر می‌گردد. او مسافت زیادی را پیاده روی می‌کند تا شاید یک پل برای عبور پیدا کند. در همین حین، فردی که به نظر بی‌پروا و شتابزده می‌رسد، بدون آنکه وقت خود را صرف جستجو برای پل کند، با پای برهنه مستقیماً از آب رودخانه عبور می‌کند و به مقصدش می‌رسد.

این حکایت به ما می‌گوید که گاهی اوقات، محافظه‌کاری و دنبال کردن راه‌های کاملاً مطمئن، می‌تواند باعث از دست رفتن فرصت‌ها شود. در مقابل، اقدام جسورانه و مستقیم (حتی اگر کمی خطر داشته باشد) ممکن است سریع‌تر به نتیجه برسد. البته این به معنای بی‌فکری نیست، بلکه اشاره به این دارد که در برخی موقعیت‌ها، عمل کردن مهم‌تر از کامل بودن شرایط است.

در احادیث نیز بر این موضوع تأکید شده است. از امام علی (علیه السلام) نقل شده است:
**«اِغْتَنِمْ فُرْصَةَ الْحَیْرَانِ فَإِنَّ نَفْسَهُ طَیِّبَةٌ وَ قَلْبَهُ رَحِیمٌ»**
**فرصت حیرانی انسان را غنیمت شمر، زیرا که نفس او پاک و قلبش رحیم است.**

این حدیث به شکلی دیگر همین مفهوم را می‌رساند: گاهی در شرایط حیرانی و سردرگمی، باید فرصت را غنیمت شمرد و با یک تصمیم نیک و قلبی رئوف، اقدام کرد.

در این بخش، به بررسی معنی و مفهوم این ضرب‌المثل ایرانی می‌پردازیم. در ادامه همراه ما باشید.

معنی ضرب المثل عاقل تا پی پل می گشت

۱- اگر بخواهی برای هر کاری همه چیز را بی‌عیب و نقص بسنجی و بدون هیچ اشتباهی پیش بروی، خیلی دیر به خواسته‌ات می‌رسی.

۲- این ضرب‌المثل ممکن است یک نکته متناقض داشته باشد: کسی که دیوانه خطاب شده و از آب گذشته، در واقع آنقدر هوش داشته که بفهمد عمق آب کم است و می‌شود از آن رد شد (پس دیوانه نیست). در مقابل، کسی که در همان موقعیت دنبال پل می‌گردد و خود را عاقل می‌داند، شاید در عمل عاقل نباشد.

۳- از نگاهی دیگر، شاید فرد عاقل کسی باشد که از آب می‌ترسد یا نمی‌خواهد خیس شود و ترجیح می‌دهد با کمترین خطر ممکن به هدفش برسد.

۴- همیشه به یاد داشته باش که آنچه مهم است، کاری است که انجام می‌شود، نه شخصی که آن کار را می‌کند. ممکن است کسی خود را از عاقلان بداند، اما کارهای نابخردانه انجام دهد. در چنین شرایطی، نباید گفت: “پس بهتر است جاهل باشیم تا مثل این آدم عاقل ضرر کنیم!” بلکه باید کار آن شخص را نقد کرد و بر اساس همان کار، قضاوت کرد که او دانا بوده یا نادان.

در حدیثی از امام علی علیه السلام آمده است که ایشان به حارث همدانی فرمودند:
«إنَّ دِينَ اللهِ لَا يُعْرَفُ بِالرِّجَالِ بَلْ بِآيَةِ الْحَقِّ فَاعْرِفِ الْحَقَّ تَعْرِفْ اَهْلَهُ»؛
ترجمه: دين خدا را به وسيله اشخاص نمى توان شناخت؛ بلكه به نشانه هاى روشن حق بايد شناخت بنابراين حق را بشناس تا اهل آن را بشناسى.

۵- روایت دیگر این ضرب‌المثل: عاقل کنار رودخانه به دنبال پل می‌گشت، اما دیوانه با پای برهنه از آب گذشت!

اختصاصی-آرین لوتوس
ضرب المثل در مورد آدم عاقل