معنی ضرب المثل ” گدا به گدا رحمت به خدا “

در مورد این ضرب‌المثل قدیمی که می‌گوید «گدا به گدا، رحمت به خدا»، باید بگوییم که مفهوم اصلی آن بسیار ساده و قابل درک است.

این مثل زمانی به کار می‌رود که دو نفر که هر دو در یک سطح هستند و وضعیت مالی یا اجتماعی مشابهی دارند، به یکدیگر کمک می‌کنند. در واقع، وقتی فردی که خودش نیازمند است، به فرد نیازمند دیگری محبت می‌کند، این عمل او بسیار ارزشمند و پسندیده است.

منظور این است که کمک کردن یک فرد فقیر به فرد فقیر دیگر، اگرچه از نظر مادی ممکن است کوچک به نظر برسد، اما در پیشگاه خداوند بسیار بزرگ و باارزش است. این کار نشان‌دهنده روحیه بخشش و انسانیت است، حتی زمانی که شخص، خودش امکانات چندانی ندارد.

در مقابل، این مثل اشاره دارد که رحمت و بخشش واقعی و بی‌کران، تنها از آنِ خداست. اوست که می‌تواند به طور کامل و بی‌منت، نیازهای بندگانش را برطرف کند.

پس این ضرب‌المثل به ما یادآوری می‌کند که حتی کمک‌های کوچک ما به هم‌نوعانمان، چقدر می‌تواند ارزشمند باشد و در عین حال، همیشه به یاد داشته باشیم که بزرگ‌ترین یاور و بخشنده، ذات مقدس خداوند است.

در این نوشته، با مفهوم و پیشینه‌ی این ضرب‌المثل کهن ایرانی آشنا خواهید شد. در ادامه با ما همراه باشید.

معنی این ضرب المثل چیست؟

۱- یعنی وقتی یک فرد نیازمند، از کسی که خودش بی‌پول‌تر است تقاضای کمک کند و آن شخص هم به او کمکی نکند!

۲- معمولاً این ضرب‌المثل زمانی استفاده می‌شود که چند نفر فقیر از یکدیگر تقاضای پول کنند. وقتی کسی که درخواست کرده، ناامید می‌شود، این عبارت را به کار می‌برد.

۳- گاهی هم به صورت کنایه از کسی استفاده می‌شود که با وجود داشتن پول، وقتی از او قرض خواسته می‌شود، خود را به نداری می‌زند و کمک نمی‌کند. در این حالت، فرد درخواست‌کننده، او را انسان بی‌مروت خطاب کرده و می‌گوید: رحمت به خدا! برخلاف بنده‌اش که رحم و مهربانی ندارد!

ریشه ضرب المثل

روایت شده که دو نفر گدا در کنار خیابان با هم درگیر و مشغول جر و بحث بودند. آن‌قدر صدایشان بلند شد که مردم اطرافشان جمع شدند. وقتی دلیل این مشاجره را جویا شدند، یکی از گداها گفت: او اجازه نمی‌دهد من گدایی کنم! گدای دوم هم دقیقاً همان حرف را زد و گفت: اوست که نمی‌گذارد من گدایی کنم!

مردم که دیدند بحث بین این دو به جایی نمی‌رسد، با تعجب گفتند: گدا به گدا، رحمت به خدا! یعنی حتی یک گدا هم به گدای دیگر ترحم نمی‌کند! پس رحمت و مهربانی تنها از آنِ خداست که مهربانی‌اش همه‌جا را گرفته است.