معنی ضرب المثل ” آفتابه لگن هفت دست، شام و ناهار هیچی “

این ضرب‌المثل قدیمی برای اشاره به کسانی به کار می‌رود که بسیار فقیر و تنگدست هستند و چیزی برای خوردن ندارند.

در گذشته، “آفتابه” و “لگن” از وسایل ضروری و روزمره خانه محسوب می‌شدند. وقتی می‌گویند “آفتابه لگن هفت دست”، یعنی این وسایل اولیه آنقدر برای خانواده بی‌ارزش شده که هفت دست از آن را دارند و حاضرند به دیگران بدهند. این نشان‌دهنده ثروت و فراوانی نیست، بلکه برعکس، نشان می‌دهد چیزی جز همین وسایل پیش‌پاافتاده برای بخشش ندارند.

بخش دوم ضرب‌المثل، “شام و ناهار هیچی”، معنای اصلی را کامل می‌کند. این جمله به وضوح می‌گوید که این فرد حتی پول تهیه یک وعده غذای ساده را هم ندارد. پس کل ضرب‌المثل تصویری از یک فرد بسیار نیازمند را نشان می‌دهد که هم چیزی برای خوردن ندارد و هم دارایی‌اش به چند وسیله کم‌ارزش محدود شده است.

در این نوشته، می‌خواهیم معنی و مفهوم یکی از ضرب‌المثل‌های کهن و پرمعنی ایرانی را با هم مرور کنیم. در ادامه با آرین لوتوس همراه باشید.

معنی آفتابه لگن هفت دست، شام و ناهار هیچی چیست؟

۱- یعنی زندگی از نظر ظاهری خیلی شیک و مجلل است، ولی به بخش‌های مهم و اصلی آن توجهی نمی‌شود. در واقع، بیشتر به چیزهای فرعی اهمیت داده می‌شود تا به اصل کار.

۲- معمولاً این ضرب‌المثل زمانی به کار می‌رود که میزبان خیلی به تشریفات و ظواهر میهمانی توجه کند، ولی کیفیت واقعی و محتوای خوبی ارائه ندهد.

ریشه و داستان ضرب المثل

در گذشته، رسم بود که پیش از خوردن غذا، میزبان برای مهمانان آفتابه و لگن می‌آورد تا دست‌های خود را بشویند و سپس با حوله خشک کنند. گاهی برای اینکه مهمانان معطل نشوند، چند دست آفتابه و لگن می‌آوردند تا همه بتوانند همزمان دست‌هایشان را بشویند. بعضی وقت‌ها هم از سرویس‌های بسیار زیبا و گران‌قیمت استفاده می‌شد.
مهمانان با دیدن این ظروف مجلل فکر می‌کردند که حتماً غذای مفصلی برایشان تدارک دیده‌اند. اما اگر برخلاف انتظارشان، غذای ساده یا بی‌کیفیتی روی سفره می‌دیدند، با خود این ضرب‌المثل را زمزمه می‌کردند:
یعنی اینقدر به ظرف شست‌وشو اهمیت داده‌اند که به غذایی که جلوی مهمان می‌گذارند، هیچ توجهی نکرده‌اند!

بیشتر بخوان: ضرب المثل با آفتابه
اختصاصی-آرین لوتوس