نگاهی به کارنامه هنری فرامرز پایور

در این نوشته از وبلاگ آرین لوتوس با ما همراه شوید تا با فرامرز پایور، استاد برجسته موسیقی ایران آشنا شویم. او نوازنده چیره‌دست سنتور، آهنگ‌ساز، پژوهشگر موسیقی، مدرس و متخصص ردیف‌های موسیقی ایرانی بود.

تولد و کودکی فرامرز پایور

فرامرز پایور در بیست و یکم بهمن ماه سال ۱۳۱۱ در شهر تهران به دنیا آمد. خانواده‌اش افرادی هنردوست و اهل فرهنگ بودند. پدرش، علی پایور، علاوه بر تدریس زبان فرانسه در دانشگاه تهران، یک نقاش چیره‌دست بود. پدربزرگش نیز که به مصورالدوله شهرت داشت، از نقاشان برجسته دوران قاجار به شمار می‌رفت و با سازهای ویولن، سه‌تار و سنتور آشنایی داشت. فرامرز پایور تحصیلات خود را در مدرسه عسجدی آغاز کرد و دوره دبیرستان را در دارالفنون تهران به پایان رساند.

شروع موسیقی

فرامرز پایور در هفده‌سالگی نزد استاد ابوالحسن صبا رفت تا موسیقی بیاموزد. او در طول شش سال، ردیف‌های موسیقی را به خوبی فرا گرفت. در آن زمان، استاد صبا سعی داشت شیوه‌ها و روش‌های سنتورنوازی حبیب سماعی را دوباره زنده کند و بخش‌هایی از نوازندگی‌های بداهه او را نیز نت‌نویسی کرده بود. در همین دوره، پایور به یکی از بهترین و نامدارترین شاگردان ابوالحسن صبا تبدیل شد. پس از فوت استاد صبا، او نزد teachers بزرگی مانند عبداله دوامی، موسی معروفی و نورعلی‌خان برومند آموزش دید و ردیف‌های درویش‌خان و میرزا عبدالله را نیز یاد گرفت.

آغاز فعالیت حرفه‌ای موسیقی فرامرز پایور

فرامرز پایور در سال ۱۳۳۳ در وزارت فرهنگ و هنر مشغول به کار شد. سپس در سال ۱۳۳۷ به عنوان آموزگار سنتور به هنرستان عالی موسیقی ملی پیوست. او نخستین آهنگسازی بود که ساز اصلی و تخصصی‌اش سنتور بود و کارش تنها به نواختن بداهه محدود نمی‌شد.

ادامه تحصیلات در خارج از کشور

در سال ۱۳۴۱، وزارت فرهنگ و هنر، فرامرز پایور را برای ادامه تحصیل به کشور انگلستان اعزام کرد. او در دانشگاه کمبریج در رشته ادبیات انگلیسی تحصیل کرد و موفق به دریافت مدرک شد. در همین دوران، پایور کوشید تا موسیقی ایرانی و ساز سنتور را در محیط‌های دانشگاهی انگلستان معرفی کند؛ اسناد و آثار مربوط به این فعالیت‌ها هم‌اکنون در آرشیو رادیو بی‌بی‌سی نگهداری می‌شود. همچنین در آن سال‌ها، دانشگاه لندن و دانشگاه کمبریج از او دعوت کردند تا در زمینه معرفی موسیقی ایرانی سخنرانی‌هایی ارائه دهد، که برای این سخنرانی‌ها مورد تقدیر قرار گرفت و جوایزی دریافت کرد.