بررسی تاثیر موسیقی موتزارت بر روی مغز
تأثیرات موسیقی بر روحیه و ذهن انسان، موضوعی است که بارها در تحقیقات علمی به آن پرداخته شده است. همه ما به خوبی میدانیم که موسیقی چقدر میتواند بر احساسات و حالت روانی ما تأثیر بگذارد. نکته جالب این است که هر سبک موسیقی، اثرات خاص خود را دارد. در این نوشته از وبلاگ آرین لوتوس، میخواهیم ببینیم که موسیقی موتزارت چه تأثیری بر مغز انسان میگذارد. اگر به این نوع موسیقی علاقه دارید، پیشنهاد میکنیم ادامه مطلب را از دست ندهید. با ما همراه باشید.
تاثیر موسیقی کلاسیک بر مغز
موسیقی کلاسیک به دلیل ریتم و آهنگش، روی ساختار و کارکرد مغز اثر میگذارد. ریتم موسیقی به افزایش مقدار سروتونین در مغز کمک میکند. سروتونین یک ماده شیمیایی در مغز است که پیامهای عصبی را منتقل میکند و باعث حفظ احساس شادی و نشاط میشود. وقتی مغز سروتونین تولید میکند، احساس آرامش و خوشحالی به وجود میآید. در واقع، افسردگی معمولاً نتیجه کمبود این ماده در مغز است.
کارهای کمی هستند که به اندازه موسیقی روی مغز تأثیرگذار باشند. موسیقی مانند یک ورزش کامل برای ذهن عمل میکند. پژوهشهای جدید نشان داده که موسیقی میتواند در زمینههای مختلفی مانند کاهش درد، کم کردن استرس، تقویت حافظه و بهبود آسیبهای مغزی مفید باشد. پس با این مقدمه، به تأثیر موسیقی موتزارت روی مغز میپردازیم.
تاثیر موسیقی موتزارت روی مغز
پژوهشگران در نقاط مختلف جهان به این نتیجه رسیدهاند که گوش دادن به موسیقیِ موتزارت میتواند روی هوش و سلامت افراد تأثیر مثبت بگذارد. حتی گفته میشود گاوها و گیاهان نیز از این موسیقی لذت میبرند. همچنین شنیدن آثار موتزارت میتواند تعداد حملات تشنج در بیماران مبتلا به صرع را کمتر کند.
اگر فردی هر روز به موسیقی موتزارت گوش دهد، نه تنها دفعات تشنج به شکل چشمگیری کاهش پیدا میکند، بلکه فعالیتهای غیرعادی مغز که مربوط به بیماری صرع است نیز کمتر میشود.
اصطلاح “تأثیر موتزارت”
اصطلاح “تأثیر موتزارت” اولین بار در سال ۱۹۹۵ توسط پژوهشگران دانشگاه کالیفرنیا مطرح شد. آنها متوجه شدند دانشجویانی که قبل از آزمون به موسیقی موتزارت گوش داده بودند، در تستهای سنجش هوش، عملکرد بهتری داشتند.
محققان در ادامه، انواع دیگری از محرکها را نیز بررسی کردند؛ از جمله موسیقیهای مخصوص حالت خلسه، قطعات ساده و تکراری، کتابهای صوتی و تمرینهای آرامشبخش. اما هیچکدام از این موارد، نتیجهای مشابه گوش دادن به موسیقی موتزارت نشان ندادند.
سلامت نوزادان زودرس
در ماه ژانویه سال ۲۰۱۰، یک مجله تخصصی پزشکی کودکان، نتیجه یک تحقیق علمی را منتشر کرد. این پژوهش توسط گروهی از محققان اسرائیلی انجام شده بود و نشان میداد گوش دادن به موسیقیِ موتزارت، به افزایش سریعتر وزن نوزادان نارس کمک میکند.
دانشمندان در مرکز پزشکی سوراسکای تلآویو، به مدت چند روز پیاپی، برای ۲۰ نوزاد نارس به مدت نیم ساعت موسیقی موتزارت پخش کردند. سپس وزن این نوزادان را با گروه دیگری از نوزادان نارس که به موسیقی گوش نداده بودند، مقایسه کردند.
بر اساس گفته پزشکان، نوزادانی که به این موسیقی گوش داده بودند، آرامش بیشتری داشتند و این آرامش باعث شده بود هزینههای مراقبت و رسیدگی به آنها کاهش پیدا کند.
رشد گیاهان
از سال ۱۹۷۰ آزمایشهایی انجام شد که در آن گیاهان در معرض انواع مختلف موسیقی قرار گرفتند. نتایج نشان داد بعضی از موسیقیها را دوست دارند و بعضی دیگر حتی باعث از بین رفتن آنها شدند. در این میان، موسیقی موتزارت بیش از همه مورد توجه گیاهان قرار گرفت.
یکی از اولین آزمایشهای مهم در این زمینه در سال ۱۹۷۳ انجام شد. در این آزمایش، دانشجویی به نام دوروتی رتالاک از امکانات دانشکده بیوتکنولوژی کلرادو استفاده کرد. او گیاهان را در دو اتاق مجزا قرار داد و برای هر اتاق از یک نوع موسیقی پخش کرد. در یک اتاق، گیاهان روزی سه ساعت به موسیقی راک گوش میدادند و در اتاق دیگر، همان مدت به موسیقی ملایم و آرام.
نتیجه این آزمایش بسیار جالب بود: گیاهانی که به موسیقی آرام گوش داده بودند، سالم و قوی رشد کردند و حتی ساقههایشان به سمت منبع صدا متمایل شد. اما گیاهانی که موسیقی راک شنیده بودند، وضعیت خوبی نداشتند؛ برگهایشان کوچک بود و از بلندگو فاصله میگرفتند. این گیاهان بهصورت نامنظم و ضعیف رشد کردند و بیشتر آنها تنها پس از ۱۶ روز از بین رفتند.
موشهای سرگردان
فرانسیس راچر، یکی از پژوهشگرانی که در سال ۱۹۹۵ در مطالعهی «اثر موتزارت» شرکت داشت، در سال ۱۹۹۸ آزمایش مشابهی روی موشها انجام داد.
در این آزمایش، یک گروه از موشها در دوران جنینی و تا ۶۰ روز پس از تولد، در معرض موسیقی موتزارت قرار گرفتند.
نتایج نشان داد که این موشها در مقایسه با موشهایی که در محیط ساکت رشد کرده بودند یا به موسیقی مینیمال فیلیپ گلس گوش داده بودند، عملکرد بهتری در عبور از مسیرهای پیچیده داشتند.
با این حال، علیرغم مطالعات مختلف در این زمینه، برخی از دانشمندان معتقدند که تأثیر موسیقی موتزارت چندان چشمگیر نیست که در ادامه بیشتر به آن خواهیم پرداخت.
تحقیقات جدید و نتایج جدید
پژوهشگران روانشناسی دانشگاه وین در یک مطالعه جدید اعلام کردند: موسیقی ولفگانگ آمادئوس موتزارت (۱۷۵۶ – ۱۷۹۱) برخلاف باور عمومی، تأثیر قابل توجهی بر مغز ندارد و باعث افزایش هوش نمیشود.
به گزارش بیبیسی، این محققان از پانزده سال پیش در مورد پدیدهای تحقیق کردهاند که در برخی مراکز آموزشی «معجزه موتزارت» نامیده شده بود.
بر اساس این باور، گفته میشد موسیقی موتزارت به شکل معجزهآسایی باعث افزایش هوش و ذکاوت کودکان میشود. اما دانشمندان دانشگاه وین پس از بررسی ۳۹ مطالعه مختلف و انجام آزمایشهای عملی روی بیش از ۳۰۰۰ نفر به این نتیجه رسیدند که آثار این نابغه موسیقی تأثیر مثبتی بر هوش یا تواناییهای مغزی انسان ندارد.
یاکوب پیچنیگ، سرپرست گروه تحقیق در مؤسسه روانشناسی دانشگاه وین گفت: من به همه توصیه میکنم موسیقی موتزارت را گوش دهند، چون بسیار زیباست؛ اما نباید انتظار داشت که شنیدن آن به تنهایی باعث افزایش هوش شود.
این ایده نخستین بار در سال ۱۹۹۳ توسط فرانسیس راوشر، روانشناس آمریکایی مطرح شد. او در مقالهای در مجله علمی نیچر ادعا کرد تحقیقاتش نشان میدهد گوش دادن به موسیقی موتزارت هوش را افزایش داده و توانایی تجسم فضایی را به میزان زیادی تقویت میکند.
راوشر در مقاله خود اشاره کرده بود که شنیدن قطعه سونات برای دو پیانو در رِ ماژور (شماره ۴۴۸) که موتزارت در سال ۱۷۸۱ ساخته، تأثیر زیادی در بالا بردن هوش دارد.
این ادعا توجه زیادی در جامعه علمی به خود جلب کرد و باعث شد بسیاری از پدر و مادرها کودکان خود را تشویق کنند ساعتها به موسیقی موتزارت گوش دهند.
پیش از این نیز در سال ۱۹۹۹، کریستوفر چابریس، روانشناس آمریکایی، در مورد صحت «معجزه موتزارت» تردید کرده بود. او هم به این نتیجه رسیده بود که موسیقی کلاسیک تأثیر محسوسی روی هوش انسان نمیگذارد.
