معرفی انواع کلید اصلی موسیقی

کلید در موسیقی، نمادی است که نشان می‌دهد هر نت چگونه باید خوانده یا اجرا شود. همانطور که می‌دانید، نت‌های موسیقی روی خطوط حامل نوشته می‌شوند و کلید‌ها نیز بر اساس کاربردشان، روی این خطوط قرار می‌گیرند. کلیدهای موسیقی انواع مختلفی دارند که هر یک ویژگی‌های خاص خود را دارند. در این نوشته از وبلاگ آرین لوتوس، قصد داریم شما را با انواع اصلی کلیدهای موسیقی آشنا کنیم. بنابراین، تا پایان این مطلب با ما همراه باشید.

کلید در موسیقی

در موسیقی، برای هر ساز یا صدای مختلف می‌توان از کلیدهای گوناگونی استفاده کرد. این کار باعث می‌شود بتوان نتها را به راحتی روی خطوط حامل نوشت و از خطوط اضافه کمتری استفاده کرد.

کلیدها همیشه در سمت چپ مجموعه خطوط حامل قرار می‌گیرند. در نت‌نویسی امروزی، سه نوع کلید اصلی داریم:

کلید سل
کلید دو
کلید فا

وقتی یکی از این کلیدها روی یک خط از حامل قرار می‌گیرد، بقیه‌ی خطوط و فاصله‌های بین آنها بر اساس ارتباطی با آن خط، نام‌گذاری و خوانده می‌شوند. امروزه کلید سل نسبت به بقیه کلیدها کاربرد بیشتری دارد و در سازهای سنتی ایرانی نیز بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد.

انواع کلید در موسیقی

در دنیای موسیقی، سه کلید اصلی به نام‌های کلید فا، کلید دو و کلید سل وجود دارند. از آنجایی که نت‌ها روی پنج خط حامل نوشته می‌شوند، به نظر می‌رسد باید پانزده جایگاه مختلف برای این کلیدها وجود داشته باشد. اما در عمل اینطور نیست. بسیاری از این کلیدها یا با هم یکسان هستند، یا دیگر از آن‌ها استفاده نمی‌شود. بر اساس قواعد رایج در موسیقی، کلیدها را با توجه به کاربرد، محل قرارگیری و محدوده صوتی‌شان به پنج گروه اصلی تقسیم می‌کنند.

کلید فا روی خط چهارم:

وقتی کلید فا روی خط چهارم قرار می‌گیرد، نتی که روی آن خط نوشته شده باشد، همان نت فا خواهد بود. نت‌هایی که بالاتر از این خط قرار دارند، به ترتیب فا، سل، لا، سی و دو هستند. همچنین نت‌های پایین‌تر از این خط نیز به ترتیب فا، می، ر و دو می‌باشند.

کلید فا روی خط سوم:

وقتی کلید فا روی خط سوم قرار می‌گیرد، نتی که روی این خط نوشته می‌شود، همان نت فا خواهد بود. از این نت به بالا، نت‌ها به ترتیب فا، سل، لا، سی و دو می‌شوند. از آن نت به پایین نیز نت‌ها به ترتیب فا، می، ر و دو خواهند بود.

کلید دو روی خط اول:

وقتی کلید دو روی خط اول قرار می‌گیرد، نتی که روی آن خط نوشته شده باشد، نت اصلی دو در نظر گرفته می‌شود. در این حالت، نت‌های بالاتر از آن به ترتیب ر، می، فا و نت‌های پایین‌تر از آن نیز سی، لا، سل خواهند بود.

کلید دو روی خط دوم:

وقتی که کلید دو روی خط دوم حامل قرار می‌گیرد، نتی که روی آن خط نوشته شود، نت «دو» در نظر گرفته می‌شود. در این حالت، نت‌هایی که بالاتر از این خط هستند، به ترتیب ر، می، فا و … خواهند بود و نت‌های پایین‌تر از آن نیز به ترتیب سی، لا، سل و … محاسبه می‌شوند.

کلید سل روی خط دوم:

وقتی از کلید سل استفاده می‌شود و روی خط دوم قرار می‌گیرد، نتی که روی این خط نوشته می‌شود، نت «سل» نام دارد. از این نت به بعد، نت‌های بعدی به ترتیب به سمت بالا عبارت‌اند از: لا، سی، دو. همچنین اگر به سمت پایین برویم، نت‌ها به این ترتیب خواهند بود: فا، می، ر، دو.
کلید سل پرکاربردترین کلید در یادگیری موسیقی محسوب می‌شود. دلیل این موضوع، مطابقت داشتن محدوده صوتی این کلید با محدوده صوتی بسیاری از سازهای رایج است.