برای یادگیری موسیقی باید استعداد آن را داشته باشیم؟
خیلی از مردم فکر میکنند برای یادگیری موسیقی حتماً باید استعداد ذاتی داشته باشند. اما تحقیقات نشان میدهد اگرچه استعداد میتواند به پیشرفت کمک کند، اما شرط لازم برای شروع و ادامه یادگیری نیست. برخی از پژوهشگران باور دارند استعداد یک ویژگی ذاتی است، در حالی که عدهای دیگر معتقدند استعداد را میتوان با تمرین و تلاش به دست آورد. در این نوشته از وبلاگ آرین لوتوس بیشتر به این موضوع پرداختهایم. تا پایان این مطلب با ما همراه باشید تا ببینیم آیا برای نواختن موسیقی واقعاً به استعداد نیاز داریم یا نه.
برای یادگیری موسیقی باید استعداد آن را داشته باشیم؟
برای پاسخ به این پرسش، لازم است نگاهی کلی به معنای استعداد و نقش آن در فرآیند یادگیری داشته باشیم. در ادامه این موضوع را بیشتر بررسی میکنیم.
استعداد چیست ؟
به توانایی درک اینکه یک اطلاعات در عمل چقدر مفید و کاربردی است، استعداد گفته میشود. فرد بااستعداد میتواند فرصتهای ارزشمند و موقعیتهای طلایی زندگی را به خوبی ببیند و از آنها برای رشد تواناییهای ذهنی، اجتماعی، عاطفی یا جسمی خود یا حتی یک گروه بهرهبرداری کند.
تعریف استعداد از نگاه محققان
هنوز هم بسیاری از کارشناسان و روانشناسان سرشناس در جهان درباره این موضوع با هم توافق ندارند. عدهای بر این باورند که استعداد یک ویژگی درونی و ذاتی است که در نهاد انسان قرار دارد و نه میتوان آن را از بین برد و نه میتوان آن را خلق کرد.
اما گروه دیگری معتقدند که هرچند استعداد امری واقعی است، ولی اگر در وجود ما نباشد، میتوانیم آن را در خود پرورش دهیم و ایجاد کنیم. حال پرسش اصلی این است که:
آیا استعداد ذاتی است یا اکتسابی؟
استعداد در درون هر فردی وجود دارد، اما یافتن و رشد دادن آن نیازمند تلاش و یادگیری است.
میتوان گفت استعداد یک توانایی طبیعی است که مقدار آن در افراد مختلف، یکسان نیست. همچنین نوع استعدادها نیز با هم فرق دارد و این تفاوت را به راحتی میتوان در اطرافیان دید. یک نفر در زمینه جسمی توانمند است، دیگری در کارهای فکری مهارت دارد و شخص سومی در حوزهای دیگر استعداد نشان میدهد. حتی میزان این تواناییها نیز در هر کس کم یا زیاد است. اما پیدا کردن استعدادهای نهفته در افراد، به دانش و تجربه کافی نیاز دارد.
اگرچه برخی استعدادها را به آسانی میتوان تشخیص داد، اما بعضی از آنها هنوز پنهان و شکوفا نشدهاند. گاهی حتی خود فرد هم از وجود آنها آگاه نیست. برای شناخت چنین استعدادهایی باید از ابزارها و آزمونهای روانشناختی گوناگون و نیز راهنمایی افراد متخصص استفاده کرد.
راه دیگر برای شناسایی استعدادهای درونی، توجه به عملکرد گذشته فرد است. موفقیتهایی که هر کس در زمینههای خاص به دست آورده، میتواند نشاندهنده استعدادهای او باشد.
نقش استعداد در فراگیری موسیقی
پژوهشها نشان میدهند توانایی یادگیری موسیقی به دلایل گوناگونی وابسته است. عواملی مانند شرایط زندگی، مقدار زمان تمرین و حتی ویژگیهای ارثی، در این مطالعات به عنوان عناصر تأثیرگذار بر فراگیری موسیقی معرفی شدهاند.
همچنین، انتخاب یک آموزشگاه مناسب و مربیان کارآزموده نیز از جمله عواملی است که میتواند به رشد و بروز استعدادهای افراد کمک کند.
آیا ژنها روی استعداد یادگیری موسیقی تاثیر دارند؟
ژنها تا حدی در میزان خلاقیت ذهنی ما نقش دارند. بیتردید محیطی که در آن بزرگ میشویم نیز بر پرورش خلاقیت اثرگذار است؛ اما در کنار آن، نباید تأثیر ژنهایی که از پدر و مادر خود دریافت میکنیم را نادیده بگیریم.
بر اساس پژوهشهای تازه، بهطور میانگین حدود ۳۰ درصد از خلاقیت یک موزیسین (در زمینههایی مانند آهنگسازی و اجرای موسیقی) به ژنهای به ارث رسیده مربوط میشود. بنابراین اکنون با اطمینان بیشتری میتوان گفت که ژنهای مرتبط با خلاقیت واقعی و تأثیرگذار هستند.
۷۰ درصد را فراموش نکنید
خبر خوش این است که حتی اگر از نظر ژنتیکی استعداد ذاتیِ بالایی در خلاقیت نداشته باشیم، باز هم حدود ۷۰ درصد از موفقیت ما در یادگیری موسیقی به تلاش و تمرین مستمر خودمان وابسته است.
این پژوهش همچنین نشان داد که برخی ژنهای خاص از طریق سازوکارهای زیستی مشخصی بر روند یادگیری موسیقی اثر میگذارند. به همین دلیل است که بعضی افراد میتوانند خیلی سریع یک قطعه موسیقی جدید را بیاموزند، در حالی که دیگران باید زمان زیادی صرف کنند تا حتی چند نت را به خاطر بسپارند. البته این تحقیق نیز مانند هر مطالعه دیگری محدودیتهایی دارد.
برخی افراد با استعداد و زمینه ذاتی بیشتری متولد میشوند، اما بدون تلاش و ممارست، این استعداد به ثمر نمینشیند. یادگیری موسیقی مثال خوبی برای پاسخ به این پرسش است.
به عنوان نمونه، پژوهشی که روی نوازندگان بریتانیایی انجام شد، نشان داد که نوازندگان سطح بالا نه تنها بیشتر از نوازندگان معمولی تمرین میکنند، بلکه سرعت پیشرفت و بهبود مهارتهایشان نیز بیشتر است.
یک نظریه مشهور در این حوزه میگوید که برای تبدیل شدن به یک متخصص واقعی، به حدود ده هزار ساعت تمرین نیاز دارید. اما اگر از نظر ژنتیکی، استعداد لازم را در خود داشته باشید، قطعاً سریعتر از دیگران به نتیجه دلخواه خواهید رسید.
نتیجه :
با توجه به آنچه گفته شد، به نظر میآید که حتی اگر کسی استعداد ذاتی در موسیقی نداشته باشد، باز هم میتواند به یک موسیقیدان، نوازنده یا خواننده شناخته شده تبدیل شود. البته برای دستیابی به این هدف، لازم است تمرین بسیار بیشتری انجام دهد و پشتکار، علاقه و تداوم در تمرین را اصل مهم تلاش خود قرار دهد.
