معرفی ساز ملودیکا

ملودیکا یک ساز بادی-کلیدی است که شبیه به یک ارگ کوچک قابل حمل عمل می‌کند. نوازنده در یک سمت آن می‌دمد و همزمان با انگشتانش کلیدهای روی ساز را فشار می‌دهد تا نت‌های مختلف را بنوازد. این ساز صدایی شیرین و دلنشین تولید می‌کند و یادگیری آن نسبتاً ساده است. در ادامه این نوشته از وبلاگ آرین لوتوس، به طور کامل با این ساز آشنا خواهیم شد. پیشنهاد می‌کنیم تا پایان این مطلب همراه ما بمانید تا اطلاعات جالبی درباره ملودیکا کسب کنید.

معرفی ساز ملودیکا

ملودیکا یک ساز بادی است که با دمیدن در آن صدا تولید می‌شود. این ساز دارای یک صفحه کلید است و از نظر نحوه تولید صدا، شبیه ساز دهنی و ارگ بادی عمل می‌کند.
با فوت کردن در ساز و فشار دادن کلیدهای آن، نت‌های مختلف به صدا درمی‌آیند.
ویژگی اصلی ملودیکا نسبت به بسیاری از سازهای بادی دیگر، قابلیت اجرای چند نت همزمان است. این ساز سبک و قابل حمل است و محدوده صدایی آن حدود دو تا سه اکتاو می‌باشد.

نام‌های دیگر ساز ملودیکا

در گوشه و کنار دنیا، این ساز کوچک موسیقی با نام‌های گوناگونی شناخته می‌شود. برخی از این نام‌ها عبارتند از:

ملودیهورن
پیانیکا
ارگان بادی
آکاردئون بادی
فلوت کلیددار
کلاویتا
ویبراندونون
ملودیون
دیامونیکا
پیانوی بادی
کیبورد هارمونیکا

تاریخچه ساز ملودیکا

ملودیکا برای اولین بار در ایتالیا و به دست فردی به نام آندری بورل ساخته شد. سپس در سال ۱۹۵۰ میلادی، شرکت هونر شکل جدید و مدرن این ساز را ارائه داد که در واقع همان طرح رایج امروزی آن است.
در دهه ۱۹۶۰، یک آهنگساز مینیمالیست به نام استفان مایکل ریش، از ملودیکا در قطعه‌ای به نام «ملودیکا» استفاده کرد.
فیل مور نیز در آلبوم خود با عنوان «همین حالا» برای نخستین بار این ساز را به کار گرفت. پس از آن، نوازنده برزیلی هرمتو پاسکول، ملودیکا را همراه با خواندن آواز اجرا کرد. نوازنده دیگری به نام آگوستوس پابلو نیز با استفاده از این ساز، باعث محبوبیت بیشتر آن شد. در جامائیکا ملودیکا بسیار طرفدار پیدا کرد و به سازی محبوب میان مردم تبدیل شد.
به تدریج با گسترش استفاده از ملودیکا، دوستداران زیادی در سراسر جهان پیدا کرد و هنوز هم میان موزیسین‌ها، چه در تک‌نوازی، چه در همنوازی و حتی همراه با ارکستر، علاقه‌مندان بسیاری دارد.
در ایران، پیانیست شناخته شده‌ای به نام سامان احتشامی از نخستین کسانی بود که از این ساز استفاده کرد.
امروزه به دلیل سبکی و ساختار جذاب ملودیکا، هنرجویان ایرانی زیادی به این ساز علاقه‌مند شده‌اند.

اجزا و ساختار ساز ملودیکا

این ساز بادی دارای کلیدهایی شبیه به پیانو است که به آنها کلاویه یا کیبورد می‌گویند. هوا از طریق یک نی که به دهانه ساز وصل می‌شود، وارد مخزن هوای آن می‌گردد.

به طور کلی، قسمت‌های اصلی ساز ملودیکا عبارتند از:

لوله
سرساز یا قمیش
محفظه هوا
بدنه پلاستیکی
صفحه‌ای که زبانه‌ها روی آن قرار دارند
کیبورد

این ساز معمولاً از پلاستیک و گاهی از چوب ساخته می‌شود. وزن آن سبک و کمتر از یک کیلوگرم است و حدود ۳۷ کلید دارد.

نحوه نواختن ملودیکا

ملودیکا یک ساز بادی است که نحوه کارکرد آن شبیه ساز دهنی و پیانو است. این ساز از یک لوله پلاستیکی و یک صفحه کلید تشکیل شده است. وقتی نوازنده در لوله دهنی می‌دمد و همزمان کلیدها را فشار می‌دهد، هوا به داخل ساز هدایت می‌شود و باعث لرزش تیغه‌های فلزی کوچک (زبانه‌ها) می‌گردد و در نتیجه صدا ایجاد می‌شود. در واقع هوا با نفس نوازنده از طریق لوله به سمت کلیدها جریان پیدا می‌کند. ارتفاع صدا (بم یا زیر بودن آن) به مقدار هوایی که وارد ساز می‌شود و شدت لرزش زبانه‌ها بستگی دارد.

هنگام نواختن، نوازنده معمولاً ساز را با یک دست نگه می‌دارد و با دست دیگر کلیدهای پشت ساز را فشار می‌دهد. این ساز را می‌توان هم به صورت ایستاده و هم نشسته نواخت. ملودیکا اگرچه از نظر ظاهری و صدادهی شبیه ساز دهنی است، اما کنترل و تغییر زیر و بم نت‌ها در آن دشوارتر از ساز دهنی می‌باشد.