مشکل تعدد مهر های ساز چیست؟
در نوشتههای قبلی به طور کامل درباره ویژگیهای مهر و تفاوت بین سازهای تکمهر و دومهر صحبت کردیم. اما در این نوشته از وبلاگ آرین لوتوس قصد داریم درباره کاستیها و دشواریهای داشتن چندین مهر روی ساز توضیح دهیم. تا پایان این مطلب با ما همراه باشید.
مشکل تعدد مهر های ساز چیست؟
مشکل اصلی که در این شیوه قیمتگذاری وجود دارد، این است که برخی از سازندگان، آشنایی کمی با نوازندگی و ویژگیهای اصوات ساز دارند. به همین دلیل، بیشتر معیارهای مربوط به کیفیت چوب را — که خود نیز گاهی سلیقهای است — مبنای ارزشگذاری قرار میدهند. یا به علت نداشتن دانش کافی دربارهی صدای ساز و نوازندگی، نمیتوانند ارزیابی درستی انجام دهند.
به همین خاطر گاهی میبینیم که ساز یک مُهر، صدایی بهتر از ساز سه مُهر دارد. متأسفانه مشکل همین جا تمام نمیشود. زیرا در بسیاری موارد، سازنده تنها یک روش ساخت را یاد میگیرد و مثلاً از سازِ سازندهی خاصی تقلید میکند. برای اینکه زودتر به مرحله تولید و فروش برسد، همان روشی را که در اولین سازهایش به کار برده، ادامه میدهد و فقط برای اینکه بتواند قیمتهای بالاتری هم برای سازهایش تعیین کند، تعداد مُهرها را افزایش میدهد. در واقع، این دسته از سازندگان تنها بلدند یک نوع ساز بسازند و فقط با زدن تعداد مُهرهای مختلف، آن را متفاوت نشان میدهند.
سنتور یک مهر و دو مهر کدام را بخرم؟
همانطور که پیشتر اشاره شد، داشتن دو مهر روی سنتور لزوماً به معنای برتر بودن یا کیفیت بالاتر آن ساز نیست. حتی سنتورهای تکمهری هم وجود دارند که در مقایسه با مدلهای دو مهر مشابه، صدای بهتری تولید میکنند.
همهی سازندگان از روش یکسانی برای مهر زدن استفاده نمیکنند. برخی از آنها سازهای خود را بر اساس طرح و مدل دستهبندی میکنند. به عنوان مثال، مدلهای مختلفی مانند مافی ساده، مافی خاتمکاری، مافی طرحدار یا انواعی مثل سیف ساده، سیف چهارخط، سیف سفارشی و سیف گلدار وجود دارد.
بعضی از سازندگان هم مانند ایرانی، از دستهبندی یک مهر، یک مهر ویژه یا دو مهر استفاده میکنند؛ یا مانند سنتور موسوی که در انواع یک مهر، یک مهر ویژه و دو مهر ساخته میشود. پس میتوان گفت اصطلاح یک مهر و دو مهر در بین همهی سازندگان رایج و یکسان نیست. برخی از آنها فقط یک مدل خاص، چه تکمهر و چه دو مهر، ارائه میدهند.
اما به طور کلی، وقتی سنتورهای یک مهر و دو مهر را بررسی میکنیم، سازهای دو مهر معمولاً از نظر کیفیت ساخت — که شامل مواردی مانند پلگذاری دقیق، تراشکاری و پرداخت چوب، استفاده از چوبهای مرغوبتر و زمان بیشتری که برای ساخت آنها صرف شده است — در سطح بالاتری قرار دارند. انتظار میرود این سازها صدای بهتری داشته باشند و کیفیت کلی آنها بالاتر باشد، زیرا در ساخت آنها از مواد اولیهی درجهیکتر و زمان کاری بیشتری استفاده شده است. از این نظر معمولاً برتر در نظر گرفته میشوند و در اصطلاح گفته میشود کار دو مهر هستند؛ یعنی بر اساس معیارهای فنی، از کارهای یک مهر بالاتر قرار میگیرند.
