آرشه یا کمانه چیست؟
آرشه بخش بسیار مهمی از سازهای زهی است. در این نوشته از وبلاگ آرین لوتوس، اطلاعات بیشتری درباره آرشه یا کمانه کسب کنید.
آرشه یا کمانه
آرشه که به آن کمانه هم میگویند، وسیلهای برای نواختن سازهای زهی است. آرشه از یک چوب تشکیل شده که در دو سر آن، تارهای موی اسب بسته شدهاند. این موها در قسمت نوک آرشه، با یک قطعه از جنس عاج یا فلز، به چوب وصل میشوند. در انتهای دیگر آرشه، قطعهای به نام موگیر وجود دارد که معمولاً از چوب و صدف ساخته میشود و وظیفهی تنظیم کشش موها را بر عهده دارد. موگیر به کمک یک پیچ به بدنهی چوبی آرشه متصل است.
تاریخچه
آرشه یا کمان
تاریخچه دقیق استفاده از آرشه روشن نیست. در یونان باستان، هیچ نام یا تصویری از آرشه دیده نمیشود، هرچند سالها مردم اروپا فکر میکردند آرشه از یونان آمده است. این برداشت نادرست به دلیل ترجمه اشتباه کلمهای برای مضراب به وجود آمده بود. کهنترین تصویر شناخته شده از آرشه در یک کتاب دینی مربوط به سده یازدهم میلادی در اسپانیا پیدا شده است.
اما قدیمیترین اشاره به آرشه در یک سفرنامه به زبان عربی دیده میشود. در این سفرنامه که برای خلیفه هارونالرشید نوشته شده، از نوازندگان رومی یاد شده که سازی را با کمان مینواختهاند.
پیش از آن نیز خوارزمی در کتاب مفاتیحالعلوم در سده دهم میلادی نوشته است که در خراسان، رباب را با آرشه مینوازند. این گزارش نشان میدهد که نواختن ساز با آرشه مدتها پیش از این تاریخ رایج بوده است.
برخی آثار مربوط به چین باستان نیز به کارگیری آرشه را ذکر کردهاند که درستی آنها کاملاً تأیید نشده است. یک دیدگاه میگوید آرشه نخست در چین پدید آمد، سپس به ایران و روم و بیزانس راه یافت و پس از آن از راه شمال آفریقا به اسپانیا رسید.
دیدگاه دیگر بیان میکند که کاربرد کمانه در چهار منطقه چین، ایران، بیزانس و اسپانیا به طور جداگانه و در حدود سدههای نهم و دهم میلادی شکل گرفته است. هیچیک از این دو نظریه تاکنون به طور کامل اثبات نشدهاند.
همزمان با پیشرفت سازهای آرشهای که به صورت ایستاده نواخته میشدند، گونهای از فیدل در سده دوازدهم میلادی وارد موسیقی مذهبی شد که به صورت افقی نواخته میشد و روی سینه نوازنده قرار میگرفت (مانند شیوه ویولن نواختن کولیها).
