روحوضی یا سیاه بازی ،ترکیبی از نمایش و موسیقی

سیاه‌بازی که با نام‌های روحوضی یا تخت‌حوضی نیز شناخته می‌شود، یک نمایش شاد و کمدی ایرانی است. در این نمایش، رقص، آواز و موسیقی بخش‌های مهمی هستند. معمولاً در داستان، یک شخصیت اصلی هست که خدمتکاری سیاه‌پوست و شوخ دارد و این دو با هم کارهای بامزه و خنده‌دار انجام می‌دهند. حتی گاهی از واژهٔ «سیاه‌بازی» برای توصیف یک نقشه یا نیرنگ از پیش طراحی شده برای فریب دیگران هم استفاده می‌شود. این نمایش‌ها با نگاهی انتقادی و طنز، به مسائل مختلف جامعه، سیاست، احساسات و گاهی رویدادهای تاریخی می‌پردازند. برای مطالعهٔ بیشتر در این زمینه می‌توانید ادامهٔ مطلب را در وبلاگ آرین لوتوس دنبال کنید.

موسیقی روحوضی یا سیاه بازی

سیاه‌بازی گونه‌ای از نمایش‌های شاد و مفرح است که در آن از شخصیتی به نام «سیاه» استفاده می‌شود. این شخصیت ویژه، با نگاهی انتقادی و همراه با طنز، مسائل مختلف اجتماعی، سیاسی، احساسی و گاه تاریخی را مطرح می‌کند.

در نمایش سیاه‌بازی یا روحوضی، شخصیت «سیاه» به عنوان یک نقش تابع و فرمانبردار در نظر گرفته می‌شود. دلیل این امر آن است که سیاه بودن او معمولاً زیر سؤال نمی‌رود و به عنوان یک اصل پذیرفته‌شده در نمایش عمل می‌کند.

سیاه در موسیقی رو حوضی

شخصیت “سیاه” در نمایش‌های سنتی، یک نقش مستقل و بسیار تاثیرگذار است که قابلیت اجرای نمایش‌های سیاه‌بازی را به شکلی چشمگیر افزایش می‌دهد. می‌توان با اطمینان گفت که همه‌ی درون‌مایه‌های زندگی ایرانی، با ظرافت‌ها و نگاه‌های ویژه‌ی این شخصیت و با انرژی و شادابی فراوان، بررسی و کاویده می‌شوند.

نقش “سیاه” بر چهار پایه‌ی موسیقی، گفتار، حرکت و رقص استوار است و از ارزش بالایی برخوردار است. نمایش‌های سیاه‌بازی معمولاً فقط یک داستان خطی ساده دارند که بازیگران به صورت بداهه و بدون متن از پیش نوشته شده، آن را جلو می‌برند.

به همین دلیل، هوشیاری و حضور ذهن بازیگری که نقش “سیاه” را بازی می‌کند، همیشه تاثیر زیادی در موفقیت گروه نمایش نزد تماشاگران دارد. “سیاه” در واقع به عنوان صدای مردم، از شرایط سیاسی و اجتماعی جامعه انتقاد می‌کند و کارهای حاکمان و ثروتمندان را مورد انتقاد و گاهی ریشخند قرار می‌دهد. صراحت در گفتار و بدن نرم و انعطاف‌پذیر بازیگر نقش “سیاه”، همراه با شوخی‌های تازه و گاهی تند، این شخصیت را به عنوان یک چهره‌ی دوست‌داشتنی، پایدار و همیشگی در ذهن بیننده ثبت می‌کند.

پیشکسوت‌های هنر سیاه بازی

استادان “مهدی مصری”، “ذبیح‌الله ماهری”، “رضا عرب‌زاده” و “سیدحسین موسوی” از کسانی هستند که سال‌ها پیش در این زمینه فعالیت داشتند و از پایه‌گذاران این هنر محسوب می‌شوند. در زمان حاضر نیز از نام‌آورترین هنرمندان سیاه‌بازی در ایران می‌توان سعدی افشار، عطا صفرپور، مجید افشار و جواد انصافی را نام برد.