بازی محلی کاشان

بازی‌های محلی کاشان، بخشی از میراث فرهنگی غنی این منطقه هستند که نسل به نسل منتقل شده‌اند. این بازی‌ها نه تنها وسیله‌ای برای سرگرمی بوده‌اند، بلکه نقش مهمی در تقویت روحیه جمعی و حفظ سنت‌های محلی ایفا کرده‌اند.

در ادامه، به معرفی و توضیح چند نمونه از بازی‌های محلی کاشان می‌پردازیم:

آغوزکا (گردو بازی)

روش بازی:

بازیکنان گردوها را دو به دو روی یکدیگر چیده و هر یک به نوبت با گردویی به نام “کل” یا “تیره” (گردوی بزرگ‌تر) به گردوها می‌زنند. اگر نفر اول به گردوها زد و آن‌ها را انداخت، فعلاً برنده محسوب می‌شود و بقیه بازیکنان باید به تیره او بزنند. هر کسی موفق شد، صاحب همه گردوها می‌شود؛ در غیر این صورت، نفر اول همه گردوها را جمع می‌کند.

تاریخچه:

این بازی در بسیاری از مناطق ایران، از جمله کاشان، رواج داشته و به عنوان یک سرگرمی محبوب در میان کودکان و نوجوانان شناخته می‌شده است. گردو به دلیل فراوانی در این مناطق، به عنوان ابزار اصلی این بازی مورد استفاده قرار می‌گرفته است.

چلیک مارکا

روش بازی:

بازیکنان به دو گروه تقسیم می‌شوند. برای بازی، دو تکه چوب یا “چلیک” و یک چوب بزرگ‌تر به نام “مارکا” نیاز است. ابتدا گروه اول، چوب کوچک را روی گودالی قرار می‌دهند؛ سپس با چوب بزرگ به زیر چوب کوچک می‌زنند و آن را به طرف بالا پرت می‌کنند. چوب هر یک از بازیکنان که مسافت بیشتری را طی کند، آن گروه برنده می‌شود. افراد بازنده باید به برندگان سواری بدهند.

تاریخچه:

این بازی در مناطق مختلف ایران، از جمله کاشان، به عنوان یک سرگرمی گروهی و رقابتی شناخته می‌شده است. استفاده از چوب و مهارت در پرتاب آن، نشان‌دهنده اهمیت توانایی‌های فیزیکی و هماهنگی در این بازی است.

رزین کا

روش بازی:

“رزین” وسیله‌ای چوبی به شکل Y است که تکه نوار لاستیکی به دو سر انتهای چوب بسته می‌شود. بازیکن با گذاشتن سنگ لای لاستیک و کشیدن آن به طرف عقب، سنگ را پرتاب می‌کند و گنجشک شکار می‌کند.

تاریخچه:

این بازی نشان‌دهنده مهارت‌های شکار و استفاده از ابزارهای ساده برای تأمین غذا در گذشته بوده است. در کاشان و مناطق اطراف، این بازی به عنوان یک فعالیت تفریحی و تمرینی برای شکارچیان جوان محسوب می‌شده است.

ریسمان بازی

روش بازی:

از بازی‌های نمایشی سنتی کاشان، ریسمان بازی است. این بازی غالباً در مراسم عروسی برگزار می‌شد. ریسمان بازان دو نفر هستند؛ یک نفر به عنوان بندباز بالای طناب راه می‌رود و دیگری به نام شیطانک در پایین می‌ایستد. بندباز بالای طناب با گذاشتن مجمع روی سر یا سوار شدن روی دوچرخه روی طناب راه می‌رود و شیطانک نیز در پایین با درآوردن شکلک و حرکات خنده‌آور تماشاچیان را سرگرم می‌کند. بعد از پایان نمایش، شیطانک در بین تماشاچیان می‌چرخد و پول و شیرینی جمع می‌کند؛ از صاحب خانه نیز پول و شیرینی می‌گیرند.

تاریخچه:

ریسمان بازی به عنوان یکی از هنرهای نمایشی سنتی در کاشان و مناطق اطراف شناخته می‌شود. این نمایش‌ها نه تنها برای سرگرمی، بلکه برای نمایش مهارت و شجاعت اجراکنندگان برگزار می‌شده است.

کشتی لوچو

روش بازی:

کشتی لوچو از کشتی‌های محلی کاشان است و در گذشته در مراسم عروسی اجرا می‌شد. اما امروزه در بعضی از نقاط این کشتی همه ساله در تابستان بعد از وجین شالی، هنگام فراغت کار روستاییان، انجام می‌شود. در ایام دیگر مانند اعیاد مذهبی و ملی نیز کشتی لوچو برگزار می‌شود و جایزه برنده یک رأس گاو است که توسط اهالی خریداری می‌شود.

برای مسابقه، دو نفر از کشتی‌گیران با تجربه به عنوان داور انتخاب می‌شوند. در این کشتی، هر گونه ضربه زدن به بدن یا سر حریف، گرفتن انگشت دست، سرچنگک و ضربه زدن به کتف و گرفتن گوش، خطا محسوب می‌شود. کشتی‌گیری که در این دو هفته تمام حریفان را شکست دهد، برنده مسابقه است. در طول برگزاری مسابقه، ساز و دهل نیز نواخته می‌شود تا شور و هیجان بیشتری به مسابقه بدهد.

تاریخچه:

کشتی لوچو به عنوان یکی از ورزش‌های سنتی و محبوب در کاشان و مناطق اطراف شناخته می‌شود. این کشتی‌ها نه تنها به عنوان رقابت‌های ورزشی، بلکه به عنوان رویدادهای اجتماعی و فرهنگی مهمی در جامعه محلی برگزار می‌شده‌اند.

گاوجنگی

روش بازی:

از دیگر سرگرمی‌های دیرپا، مراسم گاوجنگی در کاشان است که به زبان محلی “تَشک جنگی” نامیده می‌شود. این مسابقه هر سال و یک هفته بعد از اتمام کشتی لوچو در اوایل مرداد ماه به مدت 10 روز برگزار می‌شود. قبل از انجام مسابقه، از اهالی محل مبلغی پول بابت هزینه‌های ضروری جمع‌آوری می‌شود. چند روز پیش از مسابقه، از طریق نامه تاریخ برگزاری مسابقه به اطلاع اهالی روستاها و شهرها و حتی استان‌های همجوار رسانده می‌شود. هزینه نگهداری مهمانان در روستا و کرایه از پول جمع‌آوری شده پرداخت می‌شود.

تاریخچه:

گاوجنگی به عنوان یکی از سنت‌های قدیمی در کاشان و مناطق اطراف شناخته می‌شود. این مراسم‌ها نه تنها به عنوان سرگرمی، بلکه به عنوان نمایش قدرت و مهارت در پرورش گاوها برگزار می‌شده است.

بازی‌های محلی کاشان، بازتابی از فرهنگ، تاریخ و زندگی اجتماعی مردم این منطقه هستند. حفظ و احیای این بازی‌ها می‌تواند به شناخت بهتر هویت فرهنگی و تقویت پیوندهای اجتماعی کمک کند.